Mes Que Un Club Για πόσο ακόμα;

Το σημερινό άρθρο είναι περισσότερο μια βαθιά βουτιά μέσα από 10247 λέξεις, στα ενδότερα ενός συνθήματος, από τα πιο δυνατά του παγκόσμιου αθλητισμού. Mes que un club ή αλλιώς, κάτι παραπάνω από ένας σύλλογος. Έτσι αυτοπροσδιορίζεται το FC Barcelona. Οι αγωνιστικές επιτυχίες των τελευταίων χρόνων έχουν εκτινάξει την δημοφιλία της, ωστόσο η Barça είναι πολύ περισσότερα από κούπες και νίκες. Η μήπως αυτή ακριβώς η κατάκτηση της, τείνει να αποτελέσει παρελθόν; Η σημερινή μας παρέμβαση, δεν αποτελεί μια διθυραμβική ωδή, ούτε βέβαια και ένα κατηγορητήριο.

Το κείμενο που ακολουθεί είναι τεράστιο και για τον λόγο αυτό χωρίζεται σε 12 κεφάλαια. Το πιθανότερο είναι πως όσοι επιχειρήσουν να το διαβάσουν ολόκληρο, θα χρειαστούν μάλλον παραπάνω από μία επισκέψεις στο blog για να το καταφέρουν. Οι πιο μυημένοι βέβαια, που έχουν συνηθίσει σε μερικά άρθρα μας-τόμους, δεν θα εκπλαγούν. 

Το αφιέρωμα αυτό το είχα παρουσιάσει αρχικά το 2012 στο barcelonismo.gr. Έναν χρόνο μετά, πολλά άλλαξαν. Προσθέτοντας λοιπόν νέο υλικό στο ήδη ογκώδες υπάρχον, σας προκαλώ να κάνετε τον κόπο να ρίξετε μια ματιά. Γιατί όπως και το ίδιο το ποδόσφαιρο έτσι και οι σύλλογοι που το συνθέτουν, είναι πολύ περισσότερα από γκολ, ρεκόρ και κατακτήσεις. Είναι (ή θα έπρεπε να είναι) πάνω από όλα κοινωνικοί οργανισμοί. 

Κεφάλαιο 1. Διατήρηση  αξιών, αλλά και άνοιγμα στον υπόλοιπο κόσμο

Η παγκοσμιοποίηση, η οργάνωση δηλαδή κάθε ανθρώπινης δραστηριότητας σε παγκόσμιο επίπεδο και όχι στα πλαίσια μικρότερων κοινωνικών σχηματισμών (έθνη-κράτη) είναι πλέον ένα φαινόμενο που κυριαρχεί. Ελάχιστοι είναι οι τομείς του δημόσιου βίου, τους οποίους δεν έχει επηρεάσει. Το ποδόσφαιρο που αποτελεί και αυτό μικρογραφία της κοινωνίας, δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση. Ακόμη και οι μεγαλύτεροι και οι πιο εύρωστοι οικονομικά σύλλογοι στον κόσμο, δεν κατάφεραν να μείνουν ανεπηρέαστοι από τις εξελίξεις. Ούτε και ο σύλλογος με τον μεγαλύτερο κοινωνικό-πολιτικό συμβολισμό παγκοσμίως, δηλαδή η Barça, ήταν δυνατό να μείνει έξω από το πεδίο αυτών των αλλαγών.

 

Η Barça θα ήθελε να αποτελεί ένα εξαιρετικό παράδειγμα για το πως μπορεί να συνδυαστεί η παγκοσμιοποίηση ενός συλλόγου με την ταυτόχρονη ενίσχυση των εθνικών και τοπικιστικών χαρακτηριστικών του. Και έχει κάθε λόγο να έχει τέτοιες φιλοδοξίες. Οι blaugrana αυτοπροσδιορίζονται ως «κάτι περισσότερο από ένας σύλλογος»  έκφραση καθόλου υπερβολική αν συνυπολογίζουμε τους διαχρονικούς κοινωνικούς αγώνες των ανθρώπων που συνθέτουν το FC Barcelona από την ημέρα της ίδρυσης του ακόμα, πριν από έναν αιώνα και κάτι, αγώνες που κόστισαν ακόμη και σε ανθρώπινες ζωές.

Είναι όμως εφικτό κάτι τέτοιο;  Είναι αλήθεια ότι ο σύλλογος - σύμβολο της Καταλωνίας, την τελευταία δεκαετία άρχισε να εξαπλώνεται και να ανοίγει τις πόρτες του σε όλο και περισσότερο κόσμο από όλα τα μέρη της γης, ενώ ταυτόχρονα ξεκίνησε και μία προσπάθεια περαιτέρω προβολής της καταλανικότητας του. Ακούγεται οξύμωρο, αποτελεί όμως πραγματικό γεγονός.  

«Είμαστε κάτι παραπάνω από ένας σύλλογος στην Καταλωνία, στην Ισπανία και στον κόσμο, γιατί χαρακτηριζόμαστε από την δημοκρατικότητα και την ανάγκη μας για προσφορά όσον αφορά στην υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, σε κάθε γωνιά της γης και σκοπεύουμε να παραμείνουμε πιστοί σε αυτούς τους σκοπούς.» [Joan Laporta. 2006]

Ο σημαντικός ρόλος της Barça και του Camp Nou, του θρυλικού της γηπέδου, ως χώρων έκφρασης της δημοκρατίας και της Καταλανικής ταυτότητας, καθ’ όλη την διάρκεια της δικτατορίας του Franco στην Ισπανία, έχει αναγνωριστεί από το σύνολο της παγκόσμιας ακαδημαϊκής και λογοτεχνικής κοινότητας (Foer 2004, Ball 2001, Aninaud de Lasarte 1999, Barnils 1999, Subartes 1982, Kuper 1994 κ.α.) Εκεί τονίζεται η άρρηκτη σύνδεση της με την Καταλωνία και την Βαρκελώνη. Η Barcelona δεν είναι, ούτε υπήρξε ποτέ, απλά ένας αθλητικός οργανισμός και αυτό ελάχιστοι το αμφισβητούν.

Σήμερα βέβαια ο ρόλος της αυτός είναι λιγότερο διακριτός σε μια ανώριμη ακόμη, αλλά θεωρητικά δημοκρατική Ισπανία, όπου οι κοινωνικοί, πολιτικοί και πολιτισμικοί θεσμοί δεν απειλούνται, τουλάχιστον από τα φρανκικά στρατεύματα. Τα πράγματα περιπλέκονται ακόμη περισσότερο καθώς η παγκοσμιοποίηση μπορεί τουλάχιστον στην θεωρία, να δημιουργεί μια παγκόσμια κοινωνική δομή, δεν παύει όμως να αλλοιώνει τα πολιτιστικά και όχι μόνο, χαρακτηριστικά των εθνών - κρατών.

Η προσπάθεια των εκάστοτε διοικήσεων, κυρίως από το 2003 και έπειτα, είναι φανερό ότι έχει ως κατεύθυνση την ταύτιση αλλά και την εκπροσώπηση μέσω της Barça, ολόκληρης της Καταλωνίας, κάτι που δεν συνέβαινε με τέτοια αφοσίωση τα πρώτα 25 χρόνια μετά την δικτατορία, καθώς οι διοικήσεις (κυρίως) Nunez [1978-2000] και (λιγότερο) Gaspart [2000-2003] προσπάθησαν να διαχωρίσουν την αθλητική υπόσταση του συλλόγου από αυτό το βαρύ φορτίο, από αυτή την ευθύνη αν θέλετε και σε αυτό το πλαίσιο είχε επιχειρηθεί και η αποστασιοποίηση του από κάθε μορφής εθνικιστικές οργανώσεις, χωρίς να απορρίπτεται βέβαια το άνοιγμα στον υπόλοιπο κόσμο. Μια στάση που είναι αλήθεια ότι αντιπροσωπεύει ακόμη και σήμερα ένα (μειοψηφικό πάντως) μέρος των απόψεων στην Καταλωνία και δείχνει την πολιτική πολυπλοκότητα της περιοχής.

Για να μην υπάρξουν παρερμηνείες, μιλάμε για την πολιτική των διοικήσεων σε σχέση με το πώς θέλησαν να προβάλλουν την Barça κυρίως στους εκτός των συνόρων υποστηρικτές της, καθώς εντός Ισπανίας όλοι γνώριζαν (και γνωρίζουν) καλά και τον ρόλο και την στάση του συλλόγου διαχρονικά απέναντι στην ιστορία και τις πολιτικές εξελίξεις. Ο Nunez πάρα πολλά χρόνια πίσω, είχε οραματιστεί την παγκοσμιοποίηση του club, κινούμενος όμως σε τελείως διαφορετικό άξονα από αυτόν, των σύγχρονων διοικήσεων.

Η μεταβαλλόμενη φύση του αθλητισμού, συνέπεια της μεταβαλλόμενης φύσης της κοινωνίας, έχει σαφώς επηρεάσει και την Barça σε μια εποχή απαιτητική και συνάμα σκληρή.

 

Οι μελέτες δείχνουν ότι η παγκοσμιοποίηση έχει ελαττώσει την σημασία των τοπικών κοινωνιών και έχει διαφοροποιήσει τις σχέσεις μεταξύ των συλλόγων και των παραδοσιακών υποστηρικτών τους. 

Λέγεται μάλιστα (όσο κυνικό και αν ακούγεται) ότι είναι προτιμότερο και πιο προσοδοφόρο για τις ομάδες, να προσελκύουν πλέον πελάτες παρά φιλάθλους, αυξάνοντας τον βαθμό επιρροής τους σε περιοχές έξω από αυτές που βρίσκονται παραδοσιακά οι υποστηρικτές τους. Πολλοί κορυφαίοι σύλλογοι προσπαθούν να το κάνουν αυτό μέσα από την προώθηση του brand name τους, δηλαδή της επωνυμίας και του εμπορικού τους σήματος, και την εκμετάλλευση των δικαιωμάτων τους, που απορρέουν από αυτά. Την στάση και τις ενέργειες της Barça καθώς και τις σχέσεις της με κάποιους εμπορικούς κολοσσούς, εν μέσω αυτών των παγκόσμιων ζυμώσεων και αλλαγών, θα επιχειρήσουμε να ψηλαφίσουμε μέσα από αυτό το αφιέρωμα.

Κεφάλαιο 2. Αλλαγή πολιτικής

Η εκλογή του Joan Laporta το 2003, έφερε αλλαγές στην οικονομική στρατηγική αλλά και στην γενικότερη συμπεριφορά του συλλόγου, ο οποίος έγινε περισσότερο εξωστρεφής. Επί προεδρίας Nunez, είναι αλήθεια ότι και σημαντικότατες επενδύσεις σε υποδομές έγιναν και τα οικονομικά ήταν σε πολύ καλό επίπεδο, η καταστροφική όμως (κυρίως οικονομικά) τριετία Gaspart, οδήγησε σε μια κατάσταση σχεδόν χαοτική και σε πολλά χρέη. 

Η φιλοσοφία του Laporta ήταν απλή και συνάμα δύσκολη στην εφαρμογή της: Ο σύλλογος έπρεπε να μπει στην παγκόσμια ελίτ του ποδοσφαίρου χρησιμοποιώντας επιθετικό μάρκετινγκ. Στόχος ήταν να ταυτιστεί ο καταναλωτής - φίλαθλος, με το όνομα και το σήμα της Barça πέρα από τα σύνορα της Καταλωνίας, η οποία γνώριζε τι σημαίνει “Mes que un Club”. Είχε έρθει η ώρα να το κατανοήσει (στο μέτρο του δυνατού) και ο υπόλοιπος κόσμος.

Για τον λόγο αυτό, εκτός από την προώθηση μεμονωμένων προϊόντων, το όνομα FC Barcelona έπρεπε να παρουσιαστεί ως εμπειρία, ως τρόπος ζωής. Η στρατηγική που επιλέχθηκε δεν είχε τους ίδιους άξονες με αυτούς που για παράδειγμα χρησιμοποίησαν νωρίτερα σύλλογοι όπως η Ρεάλ Μαδρίτης  και η Manchester United. Η Barça ως κάτι περισσότερο από ένας σύλλογος, προσπάθησε να προσεγγίσει διαφορετικά το θέμα της αναγνωρισιμότητας. 

Έτσι εκτός από το ψυχρό, εμπορικό κομμάτι, ανέπτυξε μεταξύ άλλων, ένα παγκόσμιο δίκτυο σχολών ποδοσφαίρου και ακαδημιών, συνεργασίες με κοινωφελείς οργανισμούς (μέσω του Fundacio) ενώ θέλοντας να δώσει έμφαση και στους μικρούς σε ηλικία φιλάθλους, πρωτοπόρησε δημιουργώντας σειρά κινουμένων σχεδίων με πρωταγωνιστές τους παίκτες της πρώτης ομάδας, τα γνωστά σε όλους Barça Toons.

Ταυτόχρονα το έδαφος σε αρκετές χώρες ήταν ήδη προσοδοφόρο, καθώς δεν ήταν λίγοι οι Καταλανοί που είχαν εγκαταλείψει νωρίτερα την χώρα στην περίοδο του ισπανικού εμφυλίου, με προορισμούς μακρινούς όπως είναι για παράδειγμα το Μεξικό. 

Οι Καταλανοί είναι λαός εξωστρεφής με παραδοσιακά μεγάλη επίδραση σε άλλα έθνη. Το γεγονός ότι ο ίδιος ο ιδρυτής του συλλόγου ήταν Ελβετός και άλλαξε το όνομα του από Hans Kamper στο καταλανικό Joan Gamper, αποτελεί το πιο λαμπρό παράδειγμα της παραπάνω διαπίστωσης.

Συνδέοντας όμως το όνομα της, με τον τρόπο ζωής όλων των εκτός Καταλωνίας φίλων της, πως μπορεί η Barça να κρατήσει τα εθνικά χαρακτηριστικά της; Δεν μειώνεται έτσι ο έντονα γεωγραφικός, πολιτιστικός και πολιτικός χαρακτήρας του συλλόγου; 

Η απάντηση ίσως είναι πιο απλή από όσο φανταζόμαστε. Η στρατηγική από το 2003 και μετά δεν επιλέγει μεταξύ τοπικής και παγκόσμιας κοινότητας, αλλά μάλλον αγκαλιάζει και τις δύο. Αυτό γίνεται με την προώθηση του συλλόγου σε 3 διαφορετικές κλίμακες: Την πόλη (Βαρκελώνη), το έθνος (Καταλωνία) και τον υπόλοιπο κόσμο. Αντί να εξετάσουμε την επιρροή της παγκοσμιοποίησης στην τοπική κοινωνία, ας δούμε ποια είναι η επίδραση της ίδιας της τοπικής κοινωνίας, δηλαδή της Καταλωνίας, στην παγκοσμιοποίηση.

Ο Joan Laporta μίλησε το 2003 για εκσυγχρονισμό του συλλόγου υπό το πρίσμα του καταλανισμού και του κοσμοπολίτικου χαρακτήρα της Βαρκελώνης σε συνδυασμό με μια μοντέρνα προσέγγιση, που θα βασιζόταν όμως στις παραδοσιακές αξίες του συλλόγου. Και μάλλον δεν είχε άδικο. 

Η Barça είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την πόλη της οποίας πήρε το όνομα. Ιστορικά, όπως συνέβαινε και με τις περισσότερες ομάδες στον κόσμο, οι υποστηρικτές της προέρχονταν από την πόλη και αυτοί ήταν που συρρέανε κατά χιλιάδες κάθε Κυριακή στο Camp Nou. 

Το 2003 το 54% των μελών προέρχονταν από την πόλη της Βαρκελώνης, ενώ το 92% ζούσε στην ευρύτερη περιοχή, στα περίχωρα της. 

Από τότε που δημοσιεύθηκε η συγκεκριμένη έρευνα, άλλα 50.000 μέλη προστέθηκαν στον σύλλογο, ενώ οι σχέσεις με το τοπικό κοινοβούλιο ενισχύθηκαν. Δεν είναι δε τυχαίο, ότι πολλοί Καταλανοί αποκαλούν την Barça απλά ως Barcelona, συνδέοντας έτσι άμεσα την ομάδα με την πόλη, τόσο σε επιτυχίες όσο και αποτυχίες.

Οι σύλλογοι συνήθως διαδραματίζουν ρόλο στην διαμόρφωση της τοπικιστικής ταυτότητας, καθώς υποστηρίζοντας τους, οι άνθρωποι νιώθουν ακόμη πιο συνδεδεμένοι με τον τόπο και τις ρίζες τους. Η υποστήριξη της ομάδας γίνεται μέρος της ενωμένης γεωγραφικής μνήμης. Για τους μετανάστες που επιθυμούν να συνδεθούν με την τοπική κοινωνία, έχει περισσότερη σημασία η επαφή με την πόλη περισσότερο, παρά με την Καταλωνία ευρύτερα, ωστόσο (κυρίως) για τους ντόπιους, η Barça και η Βαρκελώνη ως πρωτεύουσα της Καταλωνίας έχει διαφορετικό συμβολισμό και πολύ περισσότερο, ουσιαστικό ρόλο.

Τα ΜΜΕ στην Βαρκελώνη δεν χάνουν την ευκαιρία να τονίζουν ότι η Barça δεν εκπροσωπεί μόνο την πόλη αλλά και την Καταλωνία γενικότερα. Δεν είναι τυχαίο ότι στην ασιατική περιοδεία της ομάδας το 2005, στο μανίκι της φανέλας υπήρχε διαφήμιση για την προώθηση του τουρισμού στην Καταλωνία. Brand name λοιπόν γίνεται και η ίδια η Καταλωνία μέσω της Barça, η οποία μετατρέπεται ηθελημένα σε παγκόσμιο πρεσβευτή της και ενεργεί ανάλογα. 

Σε μια επίσκεψη του στο Μαρόκο το 2005, ο τότε πρόεδρος, Joan Laporta, έλεγε: «Η αίσθηση του Μπαρσελονίστα είναι παγκόσμια. Θα συνεχίσουμε να προωθούμε τον βαρκελωνισμό σε όλο τον κόσμο και έτσι αυτό θα μας επιτρέψει να είμαστε ένας καταλανικός ποδοσφαιρικός σύλλογος με παγκόσμια επιρροή».

Η Barça άρχισε να γίνεται ιδιαίτερα δημοφιλής σε αγορές που μέχρι τις αρχές του 2000, ήταν άγνωστες για τον σύλλογο. Η ιστορία των παγκόσμιων περιοδειών ξεκίνησε λίγους μόλις μήνες μετά την εκλογή Laporta, το 2003, με 3 φιλικούς αγώνες στις ΗΠΑ απέναντι σε ευρωπαϊκούς κολοσσούς όπως είναι η Milan, η Juventus και η Man Utd. Ομάδες δηλαδή που ήδη είχαν κάνει το δικό τους άνοιγμα εκτός της αμερικανικής και στην ασιατική αγορά. Για τους Καταλανούς όμως, ήταν το πρώτο βήμα. 

Εκείνη την χρονιά (2003) έσπασε μια μακρόχρονη παράδοση που ήθελε την ομάδα να πραγματοποιεί τις καλοκαιρινές της προετοιμασίες στην Ολλανδία, συνοδεύοντας τις με ευρωπαϊκές περιοδείες χαμηλού προφίλ. Εκτενέστερα όμως για τις σχέσεις του συλλόγου με την αγορά των Ηνωμένων Πολιτειών, θα αναφερθούμε παρακάτω.

Το 2005 από την περιοδεία σε Κορέα, Ιαπωνία και Κίνα, ο σύλλογος καρπώθηκε 1.000.000€ για κάθε φιλικό αγώνα που έδωσε. Η χρονιά εκείνη (2005-06) έκλεισε με τον σύλλογο να παρουσιάζει έσοδα από τις διεθνείς δραστηριότητες του, της τάξεως των 20,45εκ.€, παραπάνω από τα μισά των συνολικών του εσόδων (36,7εκ.€ χωρίς τους φόρους) την ώρα που τα αντίστοιχα της Ρεάλ Μαδρίτης ήταν 86,7εκ.€. 

Η Barcelona που παραδοσιακά είχε ισχυρό ευρωπαϊκό και οικογενειακό υπόβαθρο, έπρεπε πλέον να λειτουργήσει και σαν πολυεθνική με γραφεία σε πολλές χώρες, όπως (ήδη) έκαναν άλλοι μεγάλοι Ευρωπαίοι ανταγωνιστές της. Και το έκανε.

Κεφάλαιο 3. Η σχέση με την NIKE

Επιθυμώντας να συνεχίσει να είναι η ομάδα της Καταλωνίας και της Βαρκελώνης, προσπάθησε ταυτόχρονα να γίνει μια ομάδα δημοφιλής σε όλο τον κόσμο, προσελκύοντας ανθρώπους που καμία σχέση δεν έχουν όσον αφορά τον γεωγραφικό προσδιορισμό τους, με τους παραδοσιακούς της φιλάθλους. 

Εδώ ίσως είναι η κατάλληλη στιγμή για να βάλουμε στην κουβέντα ή καλύτερα στην εξίσωση, την Nike, την εταιρία που επιμελείται της αθλητικής ένδυσης του συλλόγου. Θα εκπλαγείτε, όταν θα διαπιστώσετε στη συνέχεια, την δυνατότητα της Nike να συνδέει ανθρώπους - φιλάθλους με διαφορετική κουλτούρα, κάτω από κοινά χρώματα.

Η συνεργασία της Barça με την Nike, μας δίνει ένα καλό παράδειγμα για το πώς προσπάθησε ο σύλλογος να προωθήσει το όνομα του στον κόσμο, υπογράφοντας το 1998, 10ετές συμβόλαιο με την αμερικανική εταιρία, η οποία θα γινόταν προμηθευτής αθλητικού υλικού του συλλόγου, έναντι 12.000.000€ ετησίως. 

Ήταν τότε, στα τέλη του '90, που η Nike θα ξεκινούσε μια παγκόσμια εκστρατεία για να γίνει ο μεγαλύτερος προμηθευτής αθλητικού υλικού στον χώρο του ποδοσφαίρου. 

Στο πλαίσιο εκείνης της εκστρατείας εντασσόταν και η συμφωνία με την Barça αλλά και με την εθνική ομάδα της Βραζιλίας, μιας από τις πιο διάσημες και αναγνωρίσιμες εθνικές ομάδες στον κόσμο. Αξίζει να αναφέρουμε, ότι η αρχική 10ετής συμφωνία των δύο πλευρών, ανανεώθηκε το 2009 για 5 χρόνια (έως το 2013), διπλασιάζοντας την ετήσια αποζημίωση προς τον σύλλογο, ενώ στη συνέχεια ακολούθησε και νέα πενταετής επέκταση, έως το 2018.

Η απόκτηση το 2003 του Ronaldinho, ενός διεθνούς ακτινοβολίας σταρ, αλλά και η συνεργασία με την Nike, ήταν παράγοντες που εκτίναξαν την (ας μου επιτραπεί ο όρος) διεθνοποίηση της Barça. Η επίδραση του Βραζιλιάνου σταρ ήταν τόσο μεγάλη, που δημιουργήθηκε μέχρι και σειρά προϊόντων με το λογότυπο του (R10) στα πρότυπα που η Nike είχε χρησιμοποιήσει πολλά χρόνια πριν, για έναν άλλο μεγάλο αθλητή, τον Michael Jordan, με την σειρά Air Jordan. 

Μέρος όλου αυτού που ονομάζεται επωνυμία (brand name) είναι και η σύνδεση του ονόματος και του σήματος ενός αθλητικού συλλόγου με προϊόντα που δεν έχουν σχέση με τον αθλητισμό (όπως είχε συμβεί πολύ νωρίτερα με την Man Utd στις αγορές της  Ασίας και της Αυστραλίας). Πόσο μάλλον για την σειρά R10 που περιλάμβανε μπάλες, παπούτσια, ρουχισμό κ.α. ενός παίκτη, του παίκτη σταρ καλύτερα, της ομάδας. Η σύνδεση ήταν πολύ εύκολη, παρόλο που το σήμα του συλλόγου απουσίαζε! Έτσι η παρουσία αυτών των προϊόντων στην επίσημη μπουτίκ του συλλόγου, ξένισε ελάχιστους.

Ο κόσμος θεωρεί ότι η Nike είναι μια εταιρεία παραγωγής αθλητικών υποδημάτων και ρουχισμού. Λάθος. Η Nike μπορεί να ξεκίνησε ως τέτοια, όμως πλέον τα πράγματα έχουν αλλάξει. Στην πραγματικότητα δεν έχει δικές της εγκαταστάσεις, αλλά αναθέτει σε μικρότερες εταιρείες μέσω υπερ-εργολαβιών, την κατασκευή όλων των προϊόντων της, τοποθετώντας στο προσκήνιο το δικό της όνομα, δηλαδή το δικό της brand name. 

Η σύναψη σημαντικών συμφωνιών και η όσο το δυνατόν καλύτερη προώθηση του ονόματος της Nike, αποτελεί το κύριο αντικείμενο των δραστηριοτήτων της.  Η ταυτόχρονη συμφωνία της με την Barça, την εθνική Βραζιλίας αλλά και με το πανεπιστήμιο του Όρεγκον (την πόλη στην οποία ιδρύθηκε η εταιρεία) στις ΗΠΑ, μόνο τυχαία δεν είναι, καθώς και οι τρεις προαναφερόμενες ομάδες, μπορεί φαινομενικά να μην παρουσιάζουν ομοιότητες, έχουν όμως κάποια κοινά χαρακτηριστικά. Συνδέονται έντονα με το τοπικό στοιχείο και την γεωγραφική περιοχή που εκπροσωπούν. Παρακάτω, θα δούμε ένα σχετικό, χαρακτηριστικό παράδειγμα.

Οι σχέσεις του συλλόγου με την Nike έγιναν πιο στενές όταν μετά την πρώτη εκλογή Laporta, αντιπρόεδρος του ποδοσφαιρικού τμήματος ορίστηκε ένα πρώην στέλεχος της αμερικανικής εταιρείας, ο Καταλανός Sandro Rosell. Ο πατέρας του, είχε υπηρετήσει στο παρελθόν τον σύλλογο ως υψηλόβαθμο στέλεχος του, την δεκαετία του 1970. Υπήρξε επίσης ο ίδιος, υψηλόβαθμό στέλεχος της Nike για 8 χρόνια, έχοντας αναλάβει την προώθηση της εταιρείας στην Νότια Αμερική. Έτσι είχε κάνει σημαντικές γνωριμίες με στελέχη σπουδαίων ομάδων, τόσο σε συλλογικό όσο και σε εθνικό επίπεδο. 

Η καθοριστική συμβολή του στην μετακίνηση του Ronaldinho στη Βαρκελώνη, είναι αδιαμφισβήτητη και χιλιοειπωμένη επίσης, όπως αδιαμφισβήτητη υπήρξε και η δέσμευση του ίδιου του Ronnie, ώστε να γίνει η αιχμή του δόρατος στο πεδίο της ποδοσφαιρικής διαφημιστικής εκστρατείας της Nike, για πολλά χρόνια. 

«H Nike σκέφτεται πως θα μπορέσει να ενισχύσει την σχέση της με την Barça, κάνοντας γνωστό το όνομα της σε όλο τον κόσμο.» [Sandro Rosell. 2004]

Είναι σχεδόν βέβαιο, ότι ο στρατηγικός σχεδιασμός για την διάδοση του brand name της Barcelona, καταστρώθηκε σε συνεργασία με την Nike. 

«Στην Nike μαθαίνεις να αγαπάς την επωνυμία, αλλά μαθαίνεις να αγαπάς και τα σπορ. Εκεί έμαθα πως συνδυάζονται τα σπορ με την επιχειρηματικότητα. Για την Barça η επωνυμία δεν είναι ο πιο σημαντικός στόχος. Αυτό που μετράει περισσότερο είναι οι άνθρωποι, τα 120.000 μέλη και όλος αυτός ο κόσμος που κουβαλάει την ομάδα στο αίμα του από μικρή ηλικία.» [Sandro Rosell. 2004] 

Ας εξετάσουμε όμως λίγο περισσότερο την συνεργασία FC Barcelona και Nike, μέσα από παραδείγματα.

Κεφάλαιο 4. NIKE και amarillo fosforico. Μια επιλογή καθόλου τυχαία.

Για τα πρώτα 8 χρόνια της συνεργασίας με την Nike (μέχρι το 2006), το λογότυπο της αμερικανικής εταιρείας ήταν το μόνο που κοσμούσε την blaugrana εμφάνιση, εκτός από το σήμα της ομάδας φυσικά, κάτι που εύκολα καταλαβαίνει κανείς πόσο μεγάλη σημασία είχε για την εταιρία, η οποία ταυτόχρονα μεγάλωνε όλο και περισσότερο το μερίδιο που κατείχε στην παγκόσμια αγορά. Η Barça ήταν μια ομάδα χωρίς χορηγό στην επίσημη εμφάνιση της και αυτό καθόλου δεν ενοχλούσε την Nike που είχε όμως άλλα προβλήματα. 

Επικριτικές φωνές που την κατηγορούσαν ότι κυρίως στις ασιατικές αγορές, ασχολούνταν αποκλειστικά με την προώθηση της επωνυμίας της, αφήνοντας σε δεύτερη μοίρα τόσο τις πληρωμές, όσο και τις συνθήκες εργασίας των υπαλλήλων της. Οι φήμες αυτές σαφώς και δεν ακουγόταν ευχάριστα στα αυτιά των ανθρώπων του συλλόγου, καθώς είτε ίσχυαν είτε όχι, έκαναν κακό στην εικόνα του και σε όσα διαχρονικά πρεσβεύει.

Οι σχέσεις των δύο πλευρών πάντως δεν διαταράχθηκαν και η συνεργασία, όπως αναφέραμε και νωρίτερα, έγινε ακόμη πιο στενή. Οι αλλαγές στην πρώτη εμφάνιση της ομάδας από το 1998 και έπειτα, μπορεί να μην ήταν ιδιαίτερα σημαντικές ωστόσο οι δεύτερες εμφανίσεις άρχισαν αργά αλλά σταθερά, να γίνονται όλο και πιο μοντέρνες με αποκορύφωμα την αγωνιστική περίοδο 2005-2006, όταν για την δεύτερη εμφάνιση επιλέχθηκε ένα έντονο κίτρινο χρώμα (Amarillo fosforico) το οποίο φυσικά προτάθηκε από την Nike μετά από σχετική έρευνα αγοράς και εγκρίθηκε στη συνέχεια από την διοίκηση Laporta. Η Barça είχε επιλέξει και στο παρελθόν το κίτρινο χρώμα για τις δεύτερες εμφανίσεις της, ποτέ όμως σε τόσο τολμηρή εκδοχή.

Εννέα ημέρες μετά την κυκλοφορία της, τα επίσημα στοιχεία από την μπουτίκ του συλλόγου, έδειχναν ότι 8 στις 10 φανέλες που πωλούνταν, ήταν οι κίτρινες. Όσο για την προέλευση των αγοραστών: κυρίως τουρίστες και νεαροί σε ηλικία Καταλανοί. Και στις ηλεκτρονικές πωλήσεις επίσης, η κίτρινη φανέλα κατείχε την πρώτη θέση. Η Amarillo fosforico άρεσε στους εκτός Ευρώπης φίλους της ομάδας και έπρεπε να γίνει αποδεκτή και από τους πιο παραδοσιακούς culé. Και η Nike θα φρόντιζε γι’ αυτό.

Έτσι, οι διαφημίσεις για την προώθηση των νέων εμφανίσεων της ομάδας στο αεροδρόμιο της Βαρκελώνης αλλά και σε κεντρικά σημεία της πόλης, απεικόνιζαν τους παίκτες να φορούν σχεδόν αποκλειστικά την κίτρινη εμφάνιση. Στην καλοκαιρινή περιοδεία του 2005, η φανέλα που επιλέχθηκε για την αναμέτρηση με την πρωταθλήτρια Κίνας στο Πεκίνο, ήταν (όχι τυχαία) η κίτρινη. 

Οι παίκτες που σχεδόν αποκλειστικά, εμφανίστηκαν σε τηλεοπτικά προγράμματα, ήταν ο Ronaldinho που συμβόλιζε το άνοιγμα στις παγκόσμιες αγορές και ο Puyol που τόνιζε την καταλανικότητα του συλλόγου. Ο Βραζιλιάνος στις περισσότερες διαφημίσεις φορούσε την παραδοσιακή blaugrana φανέλα ενώ ο αρχηγός, γέννημα θρέμμα Καταλανός, εμφανιζόταν με την μοντέρνα κίτρινη. Το πάντρεμα του παραδοσιακού με το μοντέρνο, της Καταλωνίας με τον κόσμο αν προτιμάτε, είχε ξεκινήσει.  

Αξίζει να σημειώσουμε ότι πριν την έναρξη των επίσημων υποχρεώσεων της ομάδας εκείνη την περίοδο, έγιναν εκτεταμένες συσκέψεις στα γραφεία του συλλόγου μεταξύ των ανθρώπων της Nike και της διοίκησης της Barça για να προαποφασισθεί σε ποιους αγώνες θα επιλεγόταν η δεύτερη εμφάνιση. Τόση σημασία δόθηκε στο θέμα. 

Θυμηθείτε τώρα αυτό που λέγαμε νωρίτερα για την σχέση και την επιλογή της Nike να συνεργαστεί με την Barcelona, την εθνική Βραζιλίας και το πανεπιστήμιο του Όρεγκον. Έντονη κίτρινη (παραδοσιακά) η φανέλα της Selecao, έντονη κίτρινη η αντίστοιχη του Όρεγκον εκείνη την χρονιά και έντονη κίτρινη και για την Barça.

Τον Σεπτέμβριο του 2005, σε αγώνα του Όρεγκον για το αμερικανικό φούτμπολ, υποστηρικτές του αμερικανικού πανεπιστημίου, κολεγιόπαιδα σε μια χώρα όπου το ποδόσφαιρο δεν είναι δημοφιλές, αντί για τα κίτρινα μπλουζάκια του Όρεγκον, φορούσαν τις κίτρινες φανέλες της Barcelona. 

Απόδειξη του τρόπου με τον οποίο η στρατηγική μιας εταιρείας μπορεί να τιθασεύσει τα τοπικιστικά χαρακτηριστικά ομάδων, ενώνοντας τα κάτω από μία παγκόσμια ομπρέλα.

Για να κάνει ακόμη πιο ομαλή την συνύπαρξη του μοντέρνου με το κλασικό, η Nike πρόσθεσε από εκείνη χρονιά, την καταλανική σημαία στο πίσω μέρος της λαιμόκοψης στην φανέλα και στο παντελονάκι, ωστόσο η επιλογή του κόκκινου χρώματος για το τελευταίο, αντί του μπλε, προκάλεσε επίσης αντιδράσεις από τους παραδοσιακούς υποστηρικτές του συλλόγου. 

Το amarillo fosforico όμως ήταν μόνο η αρχή. Τα χρόνια που ακολούθησαν οι χρωματισμοί των δεύτερων εμφανίσεων (με κάποιες εξαιρέσεις) συνέχισαν να είναι  περίεργοι, τουλάχιστον για τα γούστα των παραδοσιακών culé, περιλαμβάνοντας ροζ εμφανίσεις μέχρι και την περσινή (2012-13) σε αποχρώσεις του μάνγκο. Εξακολουθούσαν όμως να πουλάνε τρελά στις εκτός Ευρώπης αγορές.

Τον Αύγουστο του 2007 η Nike εγκαινίαζε το νέο τεράστιο κατάστημα της στην πρωτεύουσα της Κίνας. Φυσικά η Barça δεν θα μπορούσε να απουσιάζει. Στο Πεκίνο βρέθηκαν ο πρόεδρος Joan Laporta και αντιπροσωπεία παικτών αποτελούμενη από τους Zambrotta, Giovanni Dos Santos και φυσικά τον Ronaldinho. Η Nike αποτελεί πλέον σημαντικό εταίρο του FC Barcelona. Το σήμα της δε (γνωστό και ως swoosh), τοποθετήθηκε και στις κερκίδες του Camp Nou. Το χρηματικό ποσό που προσφέρει ετησίως στον σύλλογο, στα πλαίσια της συνεργασίας τους, είναι σίγουρα σημαντικό ενώ και η μπουτίκ του συλλόγου κατέχει την δεύτερη θέση παγκοσμίως, όσον αφορά στις πωλήσεις σε καταστήματα με προϊόντα της Nike (πίσω μόνο από το κατάστημα της στην Νέα Υόρκη, στην Fifth Avenue).

Ωστόσο οι πωλήσεις επίσημων εμφανίσεων την αγωνιστική περίοδο 2011-12, ήταν εμφανώς πεσμένες σε σχέση με παρελθόντα έτη, όσον αφορά στους εντός της Καταλωνίας φιλάθλους της ομάδας, παρουσιάζοντας ταυτόχρονα εντυπωσιακή αύξηση κυρίως στην ασιατική αγορά.  

Σίγουρα σημαντικό ρόλο σε αυτό, έπαιξε και η τοποθέτηση χορηγού για πρώτη φορά στην ιστορία του συλλόγου, ωστόσο αυτός δεν είναι ο μόνος λόγος της χαμηλής (εντός των συνόρων) ζήτησης. 

Η εμφάνιση της περιόδου 2012-13, με την τιμή να ορίζεται στα 84€, που μαζί με τα σήματα της κατάκτησης του διηπειρωτικού και της Primera Division (που φυσικά χρεώνονται ξεχωριστά) προσέγγιζε τα 100€ σε μια περίοδο έντονης οικονομικής κρίσης τόσο στην Ισπανία, όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη, μόνο ενθαρρυντική δεν ήταν για τους επίδοξους γηγενείς υποψήφιους αγοραστές της, που νιώθουν πλέον ότι δεν αποτελούν την πρώτη προτεραιότητα για τον σύλλογο.

Αχτίδα φωτός σε όλα τα παραπάνω, αποτέλεσε η αποκάλυψη της καταλανικής εφημερίδας SPORT, η οποία  έφερε στην δημοσιότητα στα τέλη του 2012, την πρόθεση της διοίκησης, η ομάδα να φοράει από την αγωνιστική περίοδο 2013-14 ως δεύτερη εμφάνιση της, τα χρώματα της καταλανικής σημαίας, για πρώτη φορά στα 113 χρόνια της ιστορίας της. Μια σκέψη που έδωσε μεγάλη χαρά στους απανταχού ρομαντικούς culé, που αναγνωρίζουν ότι η φανέλα της Barça πέρα από χρωματικές επιλογές που έχουν να κάνουν με εμπορικούς λόγους, παραμένει πάντα ένα σύμβολο της Καταλωνίας και ως τέτοιο θα πρέπει να αντιμετωπίζεται. 

Πρόκειται άλλωστε για κάτι που είχε υποσχεθεί και ο ίδιος ο Sandro Rosell, από την πρώτη ημέρα της εκλογής του: 

«Νομίζω ότι το πιο σημαντικό είναι ο σύλλογος να εκπροσωπεί επάξια τις αξίες του. Έχουμε πολλά πράγματα που μας κάνουν να αιμορραγούμε και μπορούμε να βρούμε μεγάλη ανακούφιση, βλέποντας τα χρώματα της σημαίας μας πάνω στην φανέλα.» [Sandro Rosell. 2010] 

Το γεγονός ότι η συγκεκριμένη πληροφορία, διέρρευσε μία μόλις ημέρα πριν την ημέρα εθνικής εορτής της Καταλωνίας (11 Σεπτεμβρίου) δεν είναι τυχαίο, όπως επίσης είναι φανερό, ότι η απόφαση αυτή θα έπρεπε να παρθεί πολλά χρόνια πριν. Στο επόμενο μέρος, θα ανακαλύψετε και έναν ακόμη λόγο για τον οποίο πάρθηκε η απόφαση να φορεθεί επιτέλους η φανέλα senyera.

Κεφάλαιο 5. UNICEF – Uzbekistan – Qatar. Πως φτάσαμε στην διαφήμιση στην φανέλα

Το τέρας της παγκοσμιοποίησης  είναι αδηφάγο. Και η αμόλυντη φανέλα της Barça, ήταν ένας τρομερός μεζές. Τα πρώτα τρία χρόνια της προεδρίας του Laporta, η φανέλα παρέμεινε χωρίς διαφήμιση. 

Τον Σεπτέμβριο του 2006 μετά από ένα όργιο φημολογίας που ενέπλεκε πολλές πολυεθνικές οι οποίες διεκδικούσαν την χορηγία σε μία από τις πιο αγνές φανέλες στην ιστορία του παγκόσμιου αθλητισμού, η διοίκηση τελικά αιφνιδίασε και ανακοίνωσε από την Νέα Υόρκη την συμφωνία της με την UNICEF για 5 χρόνια, όχι απλά χωρίς οικονομικά ανταλλάγματα, αλλά επιπρόσθετα προσφέροντας περί τα 1.500.000€ ετησίως στην οργάνωση του Ο.Η.Ε. που βοηθάει παιδιά και μητέρες σε μη αναπτυσσόμενες χώρες. Στην ίδια εκδήλωση, η εκτελεστική διευθύντρια της UNICEF, κυρία An Veneman, είχε τονίσει πως «τα σπορ έδειξαν μέσω της Barça, ότι μπορούν να γίνουν μια ισχυρή θετική δύναμη προς όφελος των παιδιών».

Ο αντίκτυπος στους φίλους της ομάδας αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο ήταν παραπάνω από θετικός καθώς δεν υπήρχε ως τότε αντίστοιχο προηγούμενο, δηλαδή ένας σύλλογος να πληρώνει και όχι να πληρώνεται για να διαφημίζει στην φανέλα του οποιονδήποτε λογότυπο, πόσο μάλλον όταν στην περίπτωση της UNICEF δεν μιλάμε για κερδοσκοπική εταιρία αλλά για οργάνωση ανθρωπιστικής βοήθειας. 

Ωστόσο υπήρχε και μια μερίδα του κόσμου, που τότε φοβήθηκε πως πίσω από το αξιέπαινο της πράξης, υπέβοσκε και μια προσπάθεια της διοίκησης, να συνηθίσουν οι φίλοι της ομάδας στην εικόνα της φανέλας που πλέον, μετά από έναν αιώνα και κάτι, δεν θα ήταν «κενή». Και το λογότυπο της UNICEF λειτουργούσε ως ισχυρό παυσίπονο στις όποιες πιθανές αντιδράσεις.

Την θεωρία αυτή βέβαια την απέρριπταν κατηγορηματικά οι τότε διοικούντες, οι οποίοι όμως θα βρέθηκαν σε μεγάλη αμηχανία, όταν το καλοκαίρι του 2008, ο Laporta υπέγραψε την μονοετή συνεργασία του συλλόγου με την Bunyodkor, ομάδα του Ουζμπεκιστάν, πρόεδρος της οποίας ήταν η κόρη του προέδρου της χώρας, Gulnara Karimova. 

Η συνεργασία προέβλεπε την καταβολή στον σύλλογο του ποσού των 5.000.000€ για την διεξαγωγή δύο φιλικών αγώνων μεταξύ των δύο ομάδων. Puyol και Iniesta (μεταξύ άλλων) επισκέφθηκαν εκείνη την χρονιά την Τασκένδη, για να παραβρεθούν σε καμπ ποδοσφαίρου. 

Ωστόσο το Ουζμπεκιστάν δεν φημίζεται για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ειδικότερα των μικρών παιδιών. Καταγγελίες σημαντικών ανθρώπων για το καθεστώς στο άγνωστο Ουζμπεκιστάν, όπως αυτή του, για δύο χρόνια [2002-04] Βρετανού πρέσβη στην Τασκένδη, Craig Marey, δημιούργησαν εύλογες απορίες για τους χειρισμούς της Barça και σίγουρα δεν βοήθησαν την παγκόσμια εικόνα της, δύο χρόνια μετά την συμφωνία της με την UNICEF, η οποία πάντως ανανεώθηκε το 2011 για ακόμη 5 χρόνια.

Την ανάληψη της προεδρίας του συλλόγου το καλοκαίρι του 2010 από τον Sandro Rosell, παλαιό συνεργάτη και μετέπειτα άσπονδο φίλο του απελθόντα προέδρου Joan Laporta, ακολούθησε μια συνέντευξη τύπου του οικονομικού επιτελείου της νέας διοίκησης η οποία προκάλεσε αίσθηση, καθώς ο σύλλογος παρουσιαζόταν να έχει ένα τεράστιο οικονομικό έλλειμμα. 

Τα ποσά που ανακοινώθηκαν, προκάλεσαν ίλιγγο. Η περίοδος Laporta, σίγουρα η πιο επιτυχημένη αγωνιστικά στην ιστορία του συλλόγου, είχε αποδειχθεί και πολυδάπανη. Η προ-Laporta ανομβρία σε συγκομιδή τίτλων, οδήγησε και σε μετέπειτα υπερβολές, όπως δαπανηρές μεταγραφές, όχι πάντα επιτυχημένες, ενώ όταν οι τίτλοι ήρθαν, εκτός από ευφορία και ανακούφιση στους ανά τον κόσμο φίλους της ομάδας, έφεραν και την καταβολή στο αγωνιστικό τμήμα, διαφόρων (πολύ υψηλών είναι η αλήθεια) πριμ επίτευξης στόχων.

Είναι αδύνατον να γνωρίζουμε αν τα νούμερα που έγιναν γνωστά εκείνο το καλοκαίρι ήταν ακριβή, ωστόσο τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στον κόσμο της ομάδας, έθεταν άμεσο θέμα ανταγωνιστικότητας ίσως και βιωσιμότητας του συλλόγου. Άλλο ένα σημαντικό βήμα για να αποκτήσει κανονικό χορηγό η φανέλα της Barça, είχε πραγματοποιηθεί. Συνέπεια κακοδιαχείρισης, προμελετημένη κίνηση ή φυσικό επακόλουθο;  Ίσως να ήταν συνδυασμός και των τριών.

Τον Δεκέμβριο του 2010, ο Sandro Rosell ανακοίνωσε την συμφωνία του συλλόγου, με ίδρυμα συμφερόντων της βασιλικής οικογένειας του Κατάρ, το Qatar Foundation, το λογότυπο του οποίου θα φιγούραρε στην φανέλα της Barça από το καλοκαίρι του 2011 έως και το 2016, έναντι ενός ποσού που στο σύνολο της πενταετίας αυτής, θα αποφέρει στα ταμεία του συλλόγου ένα ποσό κοντά στα 150.000.000€. Η συμφωνία ανακοινώθηκε λίγες μόλις εβδομάδες αφού έγινε γνωστό ότι το Κατάρ θα φιλοξενήσει το παγκόσμιο κύπελλο ποδοσφαίρου το 2022.

Ο Rosell χαρακτήρισε τότε εκείνη την απόφαση, ως μία από τις δυσκολότερες αλλά και τις πιο σημαντικές στην ιστορία του συλλόγου, συμπληρώνοντας όμως, ότι ήταν αναγκαίο να παρθεί και μάλιστα άμεσα, ενώ τόνισε ότι η συμφωνία ήταν η καλύτερη δυνατή που θα μπορούσε να εξασφαλίσει ο σύλλογος. Σχεδόν έναν χρόνο μετά όμως (λαμβάνοντας υπόψη και την πρόσφατη αστρονομική χορηγική συμφωνία με τα διπλάσια χρήματα από αυτά που λαμβάνει ετησίως η Barcelona, ενός άμεσου ανταγωνιστή της, της Manchester United), τα ίδια τα λόγια του προέδρου φανέρωσαν ότι ίσως το βιαστικό της απόφασης, απέτρεψε μια πολύ καλύτερη (όσον αφορά την οικονομική ανταπόδοση) συμφωνία. 

Η ουσία είναι ότι το σημαντικότερο, το τελευταίο κάστρο ρομαντισμού στο σύγχρονο ποδόσφαιρο, η για 111 χρόνια χωρίς διαφήμιση φανέλα της Barça, αποτέλεσε παρελθόν.

Για 2 χρόνια (2011-13) η φανέλα του συλλόγου φιλοξενούσε την διαφήμιση Qatar Foundation, με το λογότυπο της UNICEF να μετακομίζει στο πίσω μέρος. Λίγο όμως πριν αρχίσει η διάθεση των εμφανίσεων για την αγωνιστική περίοδο 2013-14, η διοίκηση ανακοίνωσε πως ο χορηγός θα τροποποιηθεί και αντί του κοινωφελούς ιδρύματος της βασιλικής οικογένειας του Κατάρ, θα διαφημίζει πλέον την αεροπορική της εταιρεία, την Qatar Airways. 

Μια οργάνωση ανθρωπιστικής βοήθειας αρχικά (UNICEF), ένα ίδρυμα κοινωφελούς δράσης (Qatar Foundation) στη συνέχεια και η φανέλα με τα χρώματα της Καταλωνίας, ήταν η πλατφόρμα που χρησιμοποιήθηκε για να περάσει ο σύλλογος στην πεζή ρεαλιστική πραγματικότητα της απόλυτης εμπορευματοποίησης. Αν σε λίγα χρόνια η φανέλα της Barça διαφημίζει εταιρείες στοιχημάτων - ασφάλισης - ένδυσης - αυτοκινητοβιομηχανίες κτλ, δεν θα ανοίξει ρουθούνι. Η μετάβαση έγινε ήδη και το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω. 

(Από τον Ιούλιο του 2017 κύριος χορηγός στη φανέλα της ποδοσφαιρικής ομάδας είναι η ιαπωνική εταιρεία λογισμικού Rakuten, που προσφέρει ετησίως στον σύλλογο 55εκ€ ετησίως.) 

Για το θέμα της διαφήμισης στην φανέλα αλλά και της τοποθέτησης των χρωμάτων της Καταλανικής σημαίας, είχα την τύχη να συνομιλήσω με τον Carles Enric Lopez, αρθρογράφο της diarioGOL που τιμήθηκε με το βραβείο διεθνοποίησης της καταλανικής οικονομίας. Το πλήρες κείμενο της ενδιαφέρουσας νομίζω κουβέντας μας, μπορείτε να το βρείτε στο barcelonismo.gr όπου και το δημοσίευσα. (δείτε το ΕΔΩ)

Κεφάλαιο 6. Η Barça στον κόσμο των Social Networks.

Σε έναν κόσμο που εξελίσσεται ραγδαία και στο πεδίο των τεχνολογιών, η Barça δεν θα μπορούσε να μείνει θεατής. Ο σύλλογος διατηρεί επίσημους λογαριασμούς σε όλα τα μεγάλα διαδικτυακά μέσα επικοινωνίας καθώς και μία ομάδα ανθρώπων που ασχολείται αποκλειστικά με την επιμέλεια τους. Το Digital-Football.com μίλησε με το τμήμα του συλλόγου το οποίο διαχειρίζεται τις σελίδες της Barcelona σε Facebook, Twitter, YouTube και Google+.

Η πολιτική της Barça είναι απλή και αποτελεσματική: «Δεν θέλουμε να περιορίσουμε την χρήση των social networks. Εμείς απλά προσπαθούμε να δώσουμε όλες τις πληροφορίες, τα εργαλεία και την υποστήριξη, σε όλους τους εργαζόμενους αλλά και στους αθλητές του συλλόγου, ώστε να γνωρίζουν ακριβώς με τι έχουν να κάνουν. Ακολουθούμε μια ενημερωτική και εκπαιδευτική στρατηγική, ώστε να διασφαλίσουμε ότι όλοι όσοι εμπλέκονται με το FC Barcelona, θα ξέρουν τις επιπτώσεις, τις συνέπειες και την επίδραση που μπορεί να έχει, ακόμη και ένα απλό μήνυμα που θα γράψουν, για παράδειγμα, στο twitter. Ο σωστός δρόμος είναι η επιμόρφωση και η γνώση και όχι το να κρύβεσαι πίσω από μαύρες κουρτίνες» [FCB social media group]

Η αναγνωρισιμότητα του συλλόγου στα social networks, είναι εκπληκτική. Τον Σεπτέμβριο του 2012 (όταν και ξεκίνησε η έρευνα μας) η σελίδα του στο facebook μετρούσε πάνω από 35 εκατομμύρια like, η αντίστοιχη στο twitter (που ακόμη δεν έχει την διάδοση του facebook) προσέγγιζε τα 12.5 εκατομμύρια  followers, ενώ ο λογαριασμός στο Youtube είχε περίπου 380.000 συνδρομές και 110 εκατομμύρια προβολές διαφόρων βίντεο που αφορούν την ομάδα. Προσθέτοντας και τα 2.1 εκατομμύρια στο Google+ και τα 1.5 του Teincent Weibo, μιλάμε για ένα σύνολο που υπερβαίνει τα 50.000.000 άτομα-φίλους του συλλόγου. (Τα παραπάνω νούμερα έχουν εκτιναχθεί εν έτη 2017. Παραπάνω από 100.000.000 likes μετρά η σελίδα του club μόνο στο Facebook)

Αυτό βέβαια δεν φαίνεται να αποτελεί αυτοσκοπό για τους υπεύθυνους του συλλόγου: 

«Δεν πρόκειται απλά για κυνήγι άψυχων αριθμών. Facebook, Twitter και Youtube είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για να συνδεθούμε με ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Είμαστε υπερήφανοι για τις αξίες και την ταυτότητα μας και αυτό ακριβώς επιθυμούμε να το μοιραστούμε και να το διαδώσουμε στον μέγιστο βαθμό» [FCB social media group]

Το τμήμα των social media φυσικά συνδέεται με τα αντίστοιχα του μάρκετινγκ και των δημοσίων σχέσεων, αλλά πρωταρχικός του στόχος είναι η διατήρηση των καλύτερων σχέσεων αλλά και η επικοινωνία με τους φίλους του συλλόγου. Ο τεράστιος αριθμός αγωνιστικών τμημάτων που στεγάζονται κάτω από το σήμα του FCB και κάνουν τον σύλλογο να ξεχωρίζει, δεν θα μπορούσε να μην απασχολεί τους ανθρώπους που έχουν αναλάβει το κομμάτι της ηλεκτρονικής επικοινωνίας. 

Για τον λόγο αυτό υπάρχουν ξεχωριστές σελίδες στο facebook για την ποδοσφαιρική ομάδα, την BarçaΒ, την La Masia (ακαδημία ποδοσφαίρου) καθώς και για μπάσκετ, ποδόσφαιρο σάλας, χάντμπολ και χόκεϊ, ενώ στο Twitter ενημερώνεται ο λογαριασμός του συλλόγου σε 8 διαφορετικές γλώσσες μεταξύ των οποίων φυσικά και τα καταλανικά καθώς ο σύλλογος επιθυμεί να είναι ανοικτός σε όλο τον κόσμο, δεν θέλει όμως σε καμία περίπτωση να ξεχάσει και τις ρίζες του.

Για τον ίδιο λόγο, η επίσημη ιστοσελίδα του συλλόγου (που βραβεύτηκε ως η καλύτερη, μεταξύ των ομάδων που συμμετείχαν στο Champions League το 2012) διατίθεται σε δέκα γλώσσες: αγγλικά, καταλανικά, ισπανικά, αραβικά, κινέζικα, ιαπωνικά, τουρκικά, γαλλικά, ινδονησιακά και κινέζικα (ας μην ξεχνάμε ότι στην χώρα του ανατέλλοντος ηλίου, η Barça μετράει 4000 μέλη). Επίσης από τον Δεκέμβριο του 2011, ο σύλλογος ήρθε σε συμφωνία με τον κινεζικό κολοσσό Tencent, στην προσπάθεια του να επεκτείνει την επιρροή του σε μια τεράστια αγορά με περίπου 1.2 δισεκατομμύρια χρήστες ετησίως. Η Tencent ανέλαβε να αναπτύξει μια κινεζική ιστοσελίδα για το FC Barcelona, ενώ διαχειρίζεται και τα σημαντικότερα social networks στην Κίνα, όπως το Tencent weibo, την κινεζική εκδοχή του twitter δηλαδή.

Η ηλεκτρονική μπουτίκ μέσω της επίσημης ιστοσελίδας του συλλόγου, δίνει την δυνατότητα αγοράς προϊόντων, σε όποια γωνιά της γης και να βρίσκονται οι επίδοξοι αγοραστές. Υπάρχουν επίσης δυνατότητες παρακολούθησης των τελευταίων ειδήσεων που αφορούν στον σύλλογο, ακόμη και η παρακολούθηση αγώνων μέσω κινητών τηλεφώνων. Φυσικά και από τον τομέα αυτό δεν θα μπορούσε να λείπει το οικονομικό όφελος. Έτσι διάφορες εφαρμογές αλλά και παιχνίδια, που χρησιμοποιούν τα επίσημα λογότυπα της ομάδας, παρέχονται επί πληρωμή.

Κεφάλαιο 7. Μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη.

Υπολογίζοντας ότι η ουσιαστική αλλαγή στην πολιτική του συλλόγου και η επιχείρηση της όσο το δυνατόν πιο ανώδυνης εισόδου του, στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, ξεκίνησε μέσες – άκρες το 2003, θα είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον να ακούσουμε την άποψη κάποιου που έζησε από μέσα αυτή την διαδικασία.

Ο Βάσκος (γεννημένος στο Σαν Σεμπαστιάν το 1964) Lander Unzueta, με πτυχίο ιατρικής και μεταπτυχιακό στην διοίκηση επιχειρήσεων στην Αμερική, διετέλεσε γενικός διευθυντής του FCB Fundacio από τον Μάιο του 2006 έως και το 2008, όταν ανέλαβε καθήκοντα διευθυντή του τμήματος μάρκετινγκ της Barça, πόστο το οποίο διατήρησε μέχρι και το καλοκαίρι του 2010, όταν και τον αντικατέστησε ο Loran Collet.

Στη συνέντευξη που παραχώρησε τον Ιούνιο του 2010 στον Jonathan Sprag, δημοσιογράφο της επιχειρηματικής ιστοσελίδας MeetTheBossTV, δίνει την δική του εκδοχή για το πώς η Barça επιχείρησε να παγκοσμιοποιηθεί χωρίς να χάσει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της. 

Θα εκπλαγείτε από το πόσα από αυτά που έχουμε ήδη αναφέρει, επιβεβαιώνει, σε κάποιες περιπτώσεις σχεδόν αυτολεξεί ο Unzueta ο οποίος, σημειώστε, ότι αποχώρησε από τον σύλλογο ΠΡΙΝ την συμφωνία για την χορηγία στην φανέλα της ομάδας. 

Ακολουθούν τα κυριότερα αποσπάσματα της συνέντευξης του:

-Πριν από 50-60 χρόνια, ήμασταν ένας σημαντικός διοργανωτής αθλητικών γεγονότων στην πόλη της Βαρκελώνης. Τώρα και με την εξέλιξη των ΜΜΕ, είμαστε ένας παγκόσμιος οργανισμός παραγωγής θεάματος. Το Camp Nou είναι κάτι περισσότερο από ένα γήπεδο ποδοσφαίρου, είναι μάλλον ένα θεματικό πάρκο.

-Δεν νομίζουμε ότι έχουμε τις πιο λαμπρές ιδέες. Είμαστε όμως αφοσιωμένοι στο μότο του συλλόγου “Mes que un Club”, το οποίο έχει σημαντικό συμβολισμό και προσδιορίζει την ταυτότητα μας. Έτσι σε μερικές περιπτώσεις νομίζω ότι πρωτοπορούμε.

-Είναι αλήθεια ότι στρατηγικός μας στόχος είναι να αυξήσουμε την αξία του εμπορικού μας σήματος. Το Mes que un Club, είναι για εμάς το πιο σημαντικό περιουσιακό στοιχείο που διαθέτουμε. Σίγουρα παίζει ρόλο και η φανέλα που μπορεί να προσφέρει σε έναν μεγάλο σύλλογο περίπου 20-25 εκ.€, καθώς και η εμπορική εκμετάλλευση του γηπέδου, αλλά το πιο σημαντικό για εμάς είναι ότι δεν είμαστε απλά μια ποδοσφαιρική ομάδα. Στον σύλλογο δραστηριοποιούνται 13 αθλητικά τμήματα, τα 5 εκ των οποίων βρίσκονται σε επαγγελματικό επίπεδο και συμμετέχουν σε διεθνείς διοργανώσεις. Αυτό κάνει την διαφορά με άλλους συλλόγους. Όχι βέβαια ότι είναι εύκολο. Άλλο πράγμα να πρέπει να επενδύσεις σε ένα άθλημα και άλλο σε 13.

-Εμείς οι ίδιοι βάζουμε προκλήσεις στους εαυτούς μας, αλλά και στην κοινότητα μας. Στους υπαλλήλους, στους παίκτες, στους συνεργάτες μας, γιατί το να λέμε ότι είμαστε κάτι παραπάνω από ένας σύλλογος, σημαίνει ότι θα πρέπει να ενεργούμε όχι μόνο σε αθλητικό επίπεδο, αλλά και στα πλαίσια της κοινωνίας. Μόνο έτσι μπορούμε να εκπληρώσουμε το όραμα μας. Είμαστε κοινωνικά δεσμευμένοι και αυτό θα πρέπει να γίνει κατανοητό. Με τη συμφωνία με τη UNICEF δεν επιχειρούμε να σώσουμε τον κόσμο, αλλά να δώσουμε ένα παράδειγμα, να ανοίξουμε μια πόρτα. Αν ακολουθήσουν και άλλοι, τότε ναι, ίσως κάποια πράγματα στον κόσμο να αλλάξουν.

-Είμαστε ένας σύλλογος που ανήκει στον κόσμο του. Και ο κόσμος μας δεν βρίσκεται πλέον μόνο στην Βαρκελώνη, μόνο στην Καταλωνία. Βρίσκεται σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης και πρέπει να έχουμε συνέπεια λόγων και πράξεων. Δεν είναι τα 2.000.000€ ετησίως που προσφέρουμε στην UNICEF το σημαντικό κομμάτι, αλλά η διάθεση που έχουμε να το ζήσουμε όλο αυτό, από μέσα. Δεν μας ενδιαφέρει να εισπράξουμε 20.000.000€ για να τοποθετεί διαφήμιση στην φανέλα μας…

-Προφανώς και δεν ονειροβατώ. Σημαντικό κομμάτι της δουλειάς μου είναι τα έσοδα και τα έξοδα. Νομίζω ότι είμαστε σε καλό δρόμο. 1.5 εκ. άνθρωποι ετησίως επισκέπτονται το γήπεδο μας. Το μουσείο του συλλόγου είναι το δεύτερο σε επισκεψιμότητα σε ολόκληρη την Ισπανία. Επίσης το να βλέπεις ότι έχεις πλέον ένα εύρος οπαδών που φθάνουν περίπου τα 300 εκατομμύρια παγκοσμίως, από ηπείρους όπως η Ασία, η Αφρική και η Αμερική, αυτό δείχνει ότι μάλλον κάνουμε καλή δουλειά.

-Δεν γίνεται όμως να διαχωρίσουμε το μάρκετινγκ και τα σπορ και να αφήσουμε απ’ έξω την κοινωνική μας υπόσταση. Δεν είναι μόνο η UNICEF. Συνεργαζόμαστε και με την UNESCO, με το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, σε προγράμματα που βοηθούν παιδιά να ζήσουν ή να μορφωθούν. Υπό την έννοια αυτή είμαστε ένας σύλλογος γνωστός σε πολύπαθες χώρες, όχι για την αθλητική μας υπόσταση, αλλά για την κοινωνική. Γι’ αυτό και προχωρούμε και στην σύσταση ακαδημιών ποδοσφαίρου σε όλο τον κόσμο.

-Η ψυχή των θεσμικών μας οργάνων είναι το Fundacio. Από εκεί και πέρα, φυσικά και μας ενδιαφέρουν οι χορηγικές συνεργασίες, μόνο όμως εφόσον έχουν παρόμοιο με το δικό μας πνεύμα.

-Σε μια εταιρεία, στο τέλος κάθε χρονιάς οι μέτοχοι περιμένουν να πάρουν ένα ποσό, εφόσον η εμπορική αξία της επιχείρησης έχει ανέβει. Στην Barça τα μέλη-μέτοχοι δεν παίρνουν, ούτε περιμένουν να πάρουν χρήματα, αλλά γεμίζουν – θέλουν να γεμίζουν, με όμορφα συναισθήματα υπερηφάνιας για τον σύλλογο που αγαπάνε.

-Θέλουμε να συνεχίσουμε στον δρόμο της παγκοσμιοποίησης και αυτό σημαίνει ότι θα συνεχίσουμε να επενδύουμε στην τηλεόραση, το διαδίκτυο και όλα τα μέσα που μας φέρνουν πιο κοντά με τους φιλάθλους μας σε όλο τον κόσμο. Πρέπει όμως ταυτόχρονα να παραμείνουμε πιστοί και στις ρίζες μας, στην Καταλωνία, τοπικιστικά, όχι όμως με την κακή έννοια της λέξης, αλλά διατηρώντας την γλώσσα, τις παραδόσεις μας και την έντονη παρουσία μας στην πόλη. Οι ισορροπίες είναι λεπτές. Η παγκοσμιοποίηση είναι μονόδρομος αλλά και η ταυτότητα του συλλόγου δεν πρέπει να χαθεί.   

-Οι γνώσεις του κόσμου για τον σύλλογο στην Μέση Ανατολή είναι εκπληκτικές. Υπάρχουν άνθρωποι που γνωρίζουν καλύτερα από εμένα, ποια ήταν η ενδεκάδα μας το 1975, ή πόσα γκολ έχει βάλει ο Cruyff. Είναι απίστευτο Τους οφείλουμε πολλά και πρέπει να βρούμε τρόπους για να ανταμείψουμε την δέσμευση τους..

-Νομίζω ότι το γεγονός πως είμαστε τόσο ανταγωνιστικοί, χωρίς να έχουμε διαφήμιση στην φανέλα και χωρίς να έχουμε παραχωρήσει την εκμετάλλευση του ονόματος του γηπέδου μας σε καμία εταιρεία, είναι σημαντική επιτυχία. Βέβαια στόχος είναι όταν οι τίτλοι κάποια στιγμή χαθούν, να παραμείνει στον κόσμο η υπερηφάνια για αυτά που πρεσβεύει η Barça.

Κεφάλαιο 8.Παγκόσμια σχολεία, UNESCO, UNHCR, Fundacio  και Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.

Στα πλαίσια της προώθησης του brand name της, η Barça όπως αναφέραμε και σε προηγούμενα κεφάλαια, αναπτύσσει κοινωνικές δραστηριότητες σε όλο τον κόσμο, κάτω από την ομπρέλα του FCB Fundacio φυσικά, που χρησιμοποιώντας ποσοστό των εσόδων του συλλόγου (0,7% ετησίως), εργάζεται στην κατεύθυνση των κοινωνικών και πολιτιστικών πρωτοβουλιών του συλλόγου ανά τον κόσμο. Ας δούμε λοιπόν κάποιες από αυτές.

Ξεκίνημα με το FCB Escola, σε ελεύθερη μετάφραση τα «παγκόσμια σχολεία» μέσω των οποίων επιχειρείται η διάδοση της εργασιακής φιλοσοφίας και των αξιών του συλλόγου παγκοσμίως. Το πρόγραμμα αφορά στην προπόνηση παιδιών ηλικίας από 6 έως 12 ετών, χρησιμοποιώντας την αποδεδειγμένα επιτυχημένη μεθοδολογία του συλλόγου και εξασφαλίζοντας έτσι μια άριστη εικόνα και αποτελέσματα υψηλής ποιότητας. Η τεχνική διεύθυνση των διεθνών σχολείων, είναι αρμοδιότητα ενός προπονητή του συλλόγου, ο οποίος αποστέλλεται στις ανά τον κόσμο ακαδημίες, με σκοπό να καταρτίσει το πρόγραμμα εκπαίδευσης και προπόνησης, σύμφωνα με τα πρότυπα που ορίζει το τμήμα αθλητισμού του FC Barcelona.

Οι ακαδημίες της Barça αυτή την στιγμή (εκτός Ισπανίας) είναι 7 και απασχολούν πάνω από 1500 παιδιά. Συγκεκριμένα στις:  Ιαπωνία (Fukuoka), Ντουμπάι, Αίγυπτο, Κουβέιτ, Περού (Λίμα), Πολωνία (Βαρσοβία) και εσχάτως στο Νέο Δελχί όπου τον Μάιο του 2012, ο Xavi Merce, υπεύθυνος των FCB Escola, ανακοίνωσε την έναρξη λειτουργίας της έβδομης κατά σειρά σχολής, αυτή την φορά στην Ινδία, σε ένα πρόγραμμα που φιλοδοξεί να απασχολεί περίπου 300 παιδιά ετησίως, με στόχο, σύμφωνα και με τα λεγόμενα του ίδιου του κυρίου Merce, ο αριθμός αυτός να προσεγγίσει τα 10.000 παιδιά μέχρι και το 2015. Η προεργασία είχε ξεκινήσει ήδη από τα τέλη του 2011, όταν και η Barcelona είχε λειτουργήσει camp ποδοσφαίρου στο Νέο Δελχί και την Μπάνγκαλορ, δείγμα και αυτό της σοβαρότητας με την οποία αντιμετωπίζει τον συγκεκριμένο θεσμό.

Να λοιπόν άλλος ένας ωραίος τρόπος με τον οποίο συνδυάζεται η προώθηση της επωνυμίας με την ταυτόχρονη προσφορά στο κοινωνικό πεδίο, στοιχείο αναπόσπαστο του DNA της Barça. 

Οι δράσεις του συλλόγου φυσικά δεν τελειώνουν στις ανά τον κόσμο ακαδημίες και την στενή σχέση με την UNICEF. Έχει συμμετάσχει κατά καιρούς σε διάφορα προγράμματα όπως η πενταετής συνεργασία (χωρίς οικονομικά ανταλλάγματα), που υπέγραψε με την UNESCO στο Παρίσι τον Νοέμβριο του 2007, με σκοπό κυρίως την βοήθεια μη προνομιούχων παιδιών σε όλο τον κόσμο, η αντίστοιχη που εγκαινιάστηκε τον Ιανουάριο του 2008 στην Γενεύη με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ (UNCHR) με στόχο την παροχή εκπαίδευσης σε παιδιά, πρόσφυγες από χώρες όπως το Εκουαδόρ, η Ρουάντα κ.α., η συνεργασία με το ίδρυμα Bill και Melida Gates για την αντιμετώπιση της πολιομυελίτιδας σε Νιγηρία, Ινδία, Πακιστάν και Αφγανιστάν, ενώ παρόμοιες δράσεις λαμβάνουν χώρα σε Αργεντινή (σε συνεργασία με το ίδρυμα του Leo Messi) Κολομβία αλλά και Βραζιλία.

Άνοιγμα και μάλιστα σημαντικό, επιχειρήθηκε και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το 2003 οι Η.Π.Α. ήταν η χώρα με το μεγαλύτερο ακαθάριστο εθνικό εισόδημα παγκοσμίως ενώ την ίδια χρονιά παρουσίαζαν το πέμπτο μεγαλύτερο κατά κεφαλήν εισόδημα στον κόσμο (37.870$) κατέχοντας την πρωτιά και από άποψη αγοραστικής δύναμης. Μεγάλο μέρος της οικονομικής τους (τότε) ευμάρειας, οφειλόταν στην αθλητική τους βιομηχανία, ενώ πρόκειται για μία χώρα στην οποία κατοικούν παραδοσιακά πολλοί ισπανόφωνοι. 

Είχε επίσης ένα πολύ σταθερό νόμισμα, όπως ήταν το δολάριο. Μια τέτοια αγορά, ήταν λογικό να μην αφήσει ασυγκίνητους τους διοικούντες τον σύλλογο, που γνώριζαν ότι η δραστηριοποίηση της ομάδας εκεί, θα μπορούσε να τους δώσει συγκριτικό πλεονέκτημα ή τουλάχιστον να μην τους αφήσει πίσω σε σχέση με τους Ευρωπαίους ανταγωνιστές τους.

Έτσι λοιπόν ο σύλλογος προχώρησε στην σύναψη πενταετούς στρατηγικής συνεργασίας με την MLS, την διοργανώτρια αρχή του αμερικανικού πρωταθλήματος ποδοσφαίρου, η οποία ανέλαβε την προώθηση του εμπορικού σήματος και τις δημόσιες σχέσεις της Barça, στην τεράστια (και άγονη όσον αφορά το ποδόσφαιρο) αμερικανική αγορά. Φυσικά και η MLS, μέσω του προγράμματος MLS works προσέφερε κοινωνικό έργο, προϋπόθεση σημαντική για οποιαδήποτε εταιρεία ή οργανισμό επιχειρεί να συνεργαστεί με την Barcelona. 

Στα τέλη του 2008, προέκυψε ανάμειξη των Καταλανών στην δημιουργία μιας θυγατρικής ομάδας ποδοσφαίρου που θα συμμετείχε στην MLS, με έδρα το Μαϊάμι, σκέψη όμως που τον Μάρτιο του 2009 εγκαταλείφθηκε, μέσω μάλιστα επίσημης κοινής ανακοίνωσης της MLS, του FC Barcelona και του Βολιβιανού επιχειρηματία Marcelo Claure που θα επένδυε στο project.

Οι δυσκολίες που προέκυψαν ήταν πολλές. Το Mes que un Club ήταν δύσκολο να μεταφραστεί σε μία χώρα που δεν έχει αντίστοιχους συλλόγους με υπεραιωνόβια ιστορία όσον αφορά το ποδόσφαιρο. Σε αντίθεση με τον περισσότερο κόσμο, στις Η.Π.Α. το… soccer (όπως το ονομάζουν οι Αμερικανοί) δεν είναι καν μέσα στα 5 πιο δημοφιλή αθλήματα. Η έλλειψη ιστορικού υπόβαθρου, σημαίνει έλλειψη αντιπαλοτήτων και έλλειψη παραδόσεων, παράγοντες σημαντικούς για κάθε άθλημα. Η παρουσία παλαιότερα, παικτών όπως ο Pele, ο Cruyff και ο Bekenbauer, δεν βοήθησε ιδιαίτερα την κατάσταση.

Η αμερικανική αγορά εξακολουθεί και σήμερα να αποτελεί έναν από τους μεγάλους στόχους του συλλόγου, παρότι τα οικονομικά δεδομένα στις ΗΠΑ έχουν πλέον αλλάξει. Η περιοδεία το 2011 της ποδοσφαιρικής ομάδας στις Η.Π.Α. που συνοδεύτηκε μέχρι και από φωτογράφηση στον Λευκό Οίκο με τον πρόεδρο Obama, αποδεικνύει του λόγου το αληθές, έχει όμως και τον αντίκτυπο της, όσον αφορά την σωστή αγωνιστική προετοιμασία της ομάδας. Το 2012, λόγω των υποχρεώσεων του συνόλου των παικτών με τις εθνικές τους ομάδες, δεν έγινε αντίστοιχο ταξίδι, ωστόσο το καλοκαίρι του 2013 ακολούθησε μια ακόμη περιοδεία, αυτή την φορά στην Ασία. Κλασικό παράδειγμα του αρνητικού ρόλου που μπορεί να διαδραματίσει η παγκοσμιοποίηση στην αγωνιστική δυναμική ενός συλλόγου.

 Κεφάλαιο 9. Σημαντικά, αλλά και λιγότερο γνωστά χορηγικά προγράμματα.

Η Barça, όπως και όλοι οι μεγάλοι σύλλογοι, έχει συνάψει μια σειρά σημαντικών συμφωνιών με εταιρείες που έναντι σημαντικών ποσών, εκμεταλλεύονται εμπορικά το σήμα και την επωνυμία του συλλόγου. Εκτός της Nike, της Rakuten και της Beko που είναι οι κύριοι (main partners) χορηγοί της ομάδας εν έτη 2021, υπάρχει και μια σειρά άλλων, premium και official χορηγών. Ας δούμε επιγραμματικά κάποια από τα προνόμια που απολαμβάνει η ομάδα (ποδοσφαίρου) αλλά και μερικές  υποχρεώσεις της, απέναντι στους χορηγούς της.

AUDI (premium partner) Η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία, που συνεργάζεται με την Barça από το 2006, επέκτεινε τον Νοέμβριο του 2011 την συμφωνία της με τους Καταλανούς, μέχρι και το 2014. Η Audi εκτός της χορηγίας, προμηθεύει πλέον με αυτοκίνητα τους παίκτες της ποδοσφαιρικής ομάδας, οι οποίοι με τη σειρά τους οφείλουν να συμμετάσχουν σε διαφημίσεις που αφορούν την εταιρεία και απέκτησε επίσης το δικαίωμα να χρησιμοποιεί το σήμα του συλλόγου για διαφημιστικούς σκοπούς. Διαφημίζεται επίσης στο Camp Nou.  (Το 2019, ο σύλλογος ανακοίνωσε την πενταετή συμφωνία του με την ισπανική Cupra, θυγατρική της SEAT, αντικαθιστώντας την Audi).

TURKISH AIRLINES (premium partner) Ο σύλλογος είχε υπογράψει τριετή συμφωνία με τις τουρκικές αερογραμμές, τις οποίες χρησιμοποιούσε για τις εκτός Ισπανίας μετακινήσεις της και λάμβανε περίπου 8.000.000€ ετησίως από το 2010. Η αεροπορική εταιρεία (που εμπλούτισε το πρόγραμμα των πτήσεων της προς Βαρκελώνη) διαφημιζόταν στο Camp Nou και δικαιούταν να δημιουργεί διαφημιστικά βίντεο με πρωταγωνιστές τους παίκτες της ομάδας. Στα πρώτα δύο χρόνια της συνεργασίας αυτής, πολλά αεροπλάνα της Turkish airlines είχαν ντυθεί στα χρώματα της Barça. Στην συμφωνία δεν συμπεριλαμβάνονταν πτήσεις τσάρτερ, εκτός σημαντικών εξαιρέσεων. Η συνεργασία των δύο πλευρών ανανεώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2012 μέχρι και για το 2015, ωστόσο η άφιξη της Qatar Airways, οδήγησε στην προσβολή της σύμβασης από πλευράς του συλλόγου. Την αποζημίωση στην τουρκική εταιρεία, πλήρωσε φυσικά το Κατάρ.

ESTRELLA DAMN (premium partner)  Η καταλανική βιομηχανία παραγωγής μπύρας αποτελεί βασικό χορηγό της Barça για περισσότερα από 20 χρόνια. Τον Νοέμβριο του 2011 η συνεργασία των δύο πλευρών ανανεώθηκε μέχρι και το 2016. Πλέον στους εντός έδρας αγώνες των Καταλανών, το σήμα της Estrella είναι το μόνο που υπάρχει στους ηλεκτρονικούς πίνακες του σταδίου κατά την διάρκεια της παρουσίασης των ενδεκάδων, ενώ αναβαθμίστηκε ο ρόλος της και σε σχέση με το ετήσιο τουρνουά εις μνήμην του Joan Gamper, το οποίο πλέον ονομάζεται Fiesta del Gamper Estrella Damn, ενώ εκπρόσωπος της εταιρείας θα παραδίδει το τρόπαιο στον καλύτερου παίκτη του τουρνουά. Ο Rosell, κατά την εκδήλωση για την ανανέωση της συνεργασίας με την καταλανική βιομηχανία μπύρας, τόνισε ότι η παγκοσμιοποίηση που επιχειρεί η Barça διατηρώντας ταυτόχρονα την τοπικιστική της ταυτότητα, συνάδει με τους σκοπούς της Estrella Damn.

LA CAIXA (premium partners) Μία από τις μεγαλύτερες τράπεζες στην Ισπανία με έδρα στην Βαρκελώνη, προϊόν συνένωσης το 1990, δύο καταλανικών τραπεζών και η Καταλανική τηλεόραση, αποτελούσαν σημαντικούς χορηγούς της Barça εδώ και αρκετά χρόνια, με κοινό στοιχείο την καταλανική τους προέλευση, γεγονός όχι τυχαίο. Φυσικά και οι δύο έχουν τον διαφημιστικό τους χώρο στο Camp Nou, ενώ το TV3 διαφημιζόταν (μέχρι και την περίοδο 2012-13) και στο αριστερό μανίκι της blaugrana φανέλας, στους αγώνες της La Liga αλλά και σε αυτούς του Copa Del Rey. Η La Caixa είναι επίσης η μία από τις δύο τράπεζες (μαζί με την Banco Sandader) από την οποία πήρε ο σύλλογος το τελευταίο του μεγάλο δάνειο, αξίας 150.000.000€, το καλοκαίρι του 2010.

HERBALIFE (official partner) Το 2010 η Barça σύναψε τριετή συμφωνία με την αμερικανική εταιρεία, με έδρα το Λος Άντζελες, που δραστηριοποιείται στον τομέα της διατροφής και της υγείας. Η HERBALIFE διατηρεί το δικαίωμα να διαφημίζεται στο αριστερό μανίκι της ομάδας κατά την διάρκεια των καλοκαιρινών περιοδειών του συλλόγου, αλλά και σε όλους τους διεθνείς φιλικούς αγώνες που δίνουν οι Καταλανοί. Στα πλαίσια δε της συμφωνίας αυτής, η Herbalife υπέγραψε συμβόλαιο συνεργασίας και με το μεγάλο αστέρι της ομάδας, τον Leo Messi.

Η τουρκική εταιρεία κινητής τηλεφωνίας Avea, η αντίστοιχη ισπανική Movistar (telefonica), η Coca Cola, η Seiko Watch Corporation, το ιατρικό κέντρο Assistencia Sanitaria, η Etisalat η οποία δραστηριοποιείται στην κατασκευή ηλεκτρονικών gadgets, σε χώρες όπως η Νιγηρία και το Αφγανιστάν, η ασφαλιστική Allianz, η Gatorade, η Panasonic και η EA sports (αντικαταστάθηκε και αυτή από την KONAMI) είναι οι υπόλοιποι (official partners) χορηγοί του συλλόγου. Την casual ένδυση της ομάδας επιμελούνταν η πορτογαλική Sacoor Brothers που επίσης είχε κοινωφελείς δράσεις και η οποία αντικαταστάθηκε έπειτα από την REPLAY. 

Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι ο σύλλογος έχει υπογράψει πολλές συνεργασίες εκτός Ευρώπης, που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστές (αναφερθήκαμε σε προηγούμενο κεφάλαιο στην κινεζική Tencent) όπως είναι αυτή με την Big Cola. Η Big Cola που ανήκει στο Ajegroup, είναι εταιρεία παραγωγής μη αλκοολούχων ποτών και δραστηριοποιείται στις αγορές τις Λατινικής Αμερικής, αλλά και σε αυτές της Ταϊλάνδης, της Καμπότζης και του Λάος. Υπήρξε επίσης χορηγός της εθνικής ομάδας της Αγγλίας στο παγκόσμιο κύπελλο της Νοτίου Αφρικής. Από την ημέρα που ξεκίνησε η συνεργασία της με την Barça, οι πωλήσεις της εκτινάχθηκαν σε απίστευτα νούμερα (χαρακτηριστικότερο το παράδειγμα του Μέξικο, όπου η άνοδος της έφτασε το 20%), ενώ οι Καταλανοί ήταν η πρώτη ευρωπαϊκή ομάδα που προχώρησε σε τέτοια συμφωνία στην Λατινική Αμερική. Το συμβόλαιο της Barça με την Big Cola έληγε τον περασμένο Οκτώβριο, αλλά ανανεώθηκε.

Οι χορηγοί του FC Barcelona φυσικά δεν περιορίζονται στα προαναφερόμενα. Υπάρχουν και άλλα χορηγικά προγράμματα, ωστόσο κρίνω ότι αυτά για τα οποία ήδη μιλήσαμε, μπορούν να μας δώσουν την γενική εικόνα. Εταιρείες από την Ευρώπη, την Μέση Ανατολή, την Κίνα, την Λατινική και την Βόρεια Αμερική, αλλά φυσικά και από την Καταλονία, συνθέτουν το μωσαϊκό των χορηγιών, ένα μωσαϊκό που εύκολα, μπορεί να χαρακτηριστεί παγκόσμιο. 

Κεφάλαιο 10. Άνοιγμα στην Ασία και κλείδωμα των μελών. 

Τον Οκτώβριο του 2011 ο Sandro Rosell ανακοίνωσε μια συμφωνία στρατηγικής σημασίας με την κινεζική εταιρία Intersports, στα πλαίσια της προώθησης της επωνυμίας της Barça στην αχανή αγορά της Κίνας. Στα πλαίσια αυτής της συνεργασίας, μια αντιπροσωπεία του συλλόγου ταξίδεψε στο Πεκίνο στα τέλη Νοέμβρη του ίδιου έτους, για να εργαστεί από κοινού με ΜΜΕ της χώρας και τοπικούς επιχειρηματίες. Στόχος σύμφωνα και με τον Rosell ήταν: Με αργά και σταθερά βήματα να καταλάβουν οι νέες γενιές των Κινέζων την φιλοσοφία και τις αξίες της Barça.

Ανακοινώθηκε επίσης ότι μέχρι και το καλοκαίρι του 2016, ο σύλλογος θα διοργανώσει 5 κάμπ ποδοσφαίρου στην φωλιά του πουλιού, το εντυπωσιακό στάδιο του Πεκίνου, για παιδιά ηλικίας από 6 έως 14 χρονών, στα πρότυπα του FCB Escola. Έτσι μετά την συμφωνία με την Tencent στον τομέα των social networks, ο σύλλογος πρόσθεσε έναν κρίκο ακόμη στις σχέσεις της με την προσοδοφόρα κινεζική αγορά, ίσως την σημαντικότερη αγορά στην προσπάθεια του συλλόγου για παγκοσμιοποίηση.

Την ώρα λοιπόν που η Barcelona προχωράει σε ενέργειες προσέγγισης προς τον υπόλοιπο κόσμο, από τον Νοέμβριο του 2010 με απόφαση της διοίκησης, κλείδωσε η διαδικασία εγγραφής νέων μελών στον σύλλογο. Τα μέλη είναι ένα πάρα πολύ σημαντικό κεφάλαιο της ιστορίας του, κομμάτι του DNA του. Η διαχρονική συμμετοχή των μελών σε αποφάσεις, εκλογές και δραστηριότητες του συλλόγου, δεν υπήρξε ποτέ τυπική, το αντίθετο. 

Ο Jordi Cardoner, αντιπρόεδρος με αρμοδιότητες σε θέματα μελών, υπερασπίστηκε την απόφαση της διοίκησης, (η οποία για να είμαστε δίκαιοι, είχε προαναγγείλει προεκλογικά ότι θα προχωρούσε σε μια τέτοια κίνηση) παρουσιάζοντας μια σειρά από επιχειρήματα. Είπε λοιπόν ότι μια τέτοια διεργασία ήταν επιβεβλημένη ώστε να προστατευθούν οι αξίες του συλλόγου και τα δικαιώματα των 170.000 ήδη υπαρχόντων μελών. Ανέφερε ως παράδειγμα (διευκρινίζω ότι αυτά ελέχθησαν τον Νοέμβριο του 2010) ότι 9.500 μέλη βρίσκονται σε λίστα αναμονής για ένα εισιτήριο διαρκείας, συμπληρώνοντας ότι ο αντίστοιχος μέσος χρόνος, προσδιορίζεται στα 42 χρόνια!

«Έχουμε ήδη 4.000 μέλη από την Ιαπωνία, το οποίο είναι καλό. Όμως σε λίγα χρόνια μπορεί να γίνουν 50.000 ή 50.000 Κινέζοι ή 50.000 Ρώσοι και κάποια μέρα αυτοί οι 50.000 να εκλέξουν Ρώσο πρόεδρο, εφόσον θα επρόκειτο για κάποιον που διαμένει μόνιμα στην Καταλονία βέβαια, πράγμα που είναι πολύ εύκολο. Πρέπει να περιορίσουμε τις εγγραφές, για να διατηρήσουμε την ταυτότητα του συλλόγου! Άλλο ένα θέμα είναι οι θέσεις στο Camp Nou. Είναι πολύ λιγότερες από τα μέλη και δεν μπορούν να τα εξυπηρετήσουν». [Sandro Rosell. Μάιος 2010]

Τα ερωτήματα που εγείρονται είναι πολλά. Η διαδικασία του κλειδώματος των μελών, δεν αναφέρεται στην πραγματικότητα σε ολική απαγόρευση, καθώς υπό κάποιες προϋποθέσεις (συγγένεια με υπάρχοντα μέλη, προηγούμενο συμμετοχής, ηλικία κάτω των 15 ετών) εξακολουθεί να δίνεται η δυνατότητα σε κάποιον να γίνει μέλος, ο σύλλογος όμως κινδυνεύει να μετατραπεί σε μια κλειστή λέσχη (όσο κλειστή μπορεί να είναι βέβαια όταν περιλαμβάνει 170.000 ψυχές). Άγνωστο παραμένει, ποιο είναι το κριτήριο εκείνο, που διασφαλίζει στην διοίκηση ότι οι αξίες του συλλόγου θα προστατευθούν από αυτή την κίνηση. 

Από πού προκύπτει η βεβαιότητα ότι οι 170.000 άνθρωποι που βρίσκονται ήδη στην βάση δεδομένων του συλλόγου, είναι απόλυτα αφοσιωμένοι στις αρχές του; Τίθεται θέμα «καταλανικότητας»; Οι ήδη υπάρχοντες εγγεγραμμένοι, είναι όλοι από την ευρύτερη περιοχή της Καταλωνίας; Φυσικά και όχι, το παραδέχθηκε εξάλλου και ο ίδιος ο Rosell, αφήστε που ακόμη και Καταλανοί που δεν τηρούν τις προϋποθέσεις που έχει θέσει η διοίκηση, δεν μπορούν πλέον να γίνουν μέλη. Ούτε φυσικά το κριτήριο της εντοπιότητας εξασφαλίζει απόλυτη αξιοπιστία. 

Στην ιστορία του συλλόγου, υπήρξαν άνθρωποι που έδωσαν την ψυχή τους για τον σύλλογο, χωρίς είναι Καταλανοί. Πρώτος και καλύτερος, ο ίδιος της ο ιδρυτής. Αποτελεί λοιπόν απειλή για την ταυτότητα του συλλόγου, για παράδειγμα η αύξηση των Κινέζων-μελών, παρόλα αυτά υπογράφεται συνεργασία για την διάδοση των αξιών της Barça, με εταιρία που δραστηριοποιείται στην Κίνα. Δεν ακούγεται κάπως οξύμωρο;

Διεργασίες οπότε από την μια μεριά, στην κατεύθυνση της παγκοσμιοποίησης, με σύναψη συμφωνιών με παγκόσμιους κολοσσούς που μπορούν να χρησιμοποιούν το σήμα και το όνομα του συλλόγου για διαφημιστικούς σκοπούς, αλλά ταυτόχρονα μια πολιτική που λέει στον κόσμο: λυπούμαστε, αλλά δεν γίνεται να είμαστε όλοι ισότιμοι. 

Σαφώς και δεν έχουν όλοι οι υποστηρικτές του συλλόγου την οικονομική δυνατότητα να γίνουν μέλη, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι ο σύλλογος θα πρέπει να τους αφαιρεί αυτό το δικαίωμα, αυτή την δυνατότητα συμμετοχής. Αυτό δεν είναι πλήγμα για τις αρχές του; Δεν αντιτίθεται στο Κάτι περισσότερο από ένας σύλλογος, δεν είναι η Barça κάτι περισσότερο από μία κλειστή λέσχη; Φυσικά η ερώτηση είναι ρητορική και τα συμπεράσματα δικά σας, καθώς οι απόψεις επί του θέματος, διίστανται.

Κεφάλαιο 11. Η λατρεία της Παλαιστίνης  και ο Gilad Salit

Η Barça, έχει μπει στο μονοπάτι της παγκοσμιοποίησης και αυτό πλέον, δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Το Sports Illustrated, ένα αμερικανικό περιοδικό με πάνω από 20 εκατομμύρια αναγνώστες, αφιέρωσε σε τεύχος του (Αυγ 2012) 9 σελίδες για την επιρροή του συλλόγου στον κόσμο. 

Το αφιέρωμα είχε τίτλο: The World’s Team, δηλαδή «η ομάδα του κόσμου». Ήταν η πρώτη φορά, που έγινε τόσο εκτενής αναφορά από αμερικανικό έντυπο μέσο, σε μια ευρωπαϊκή ομάδα ποδοσφαίρου. Οι εικόνες ανταρτών στην πολύπαθη Συρία, να φορούν blaugrana φανέλες, έχοντας κρεμασμένα στους ώμους τους οπλοπολυβόλα, αντικατοπτρίζουν επίσης με μια θλιβερή απλότητα, την επιρροή της Barça παγκοσμίως.

Ένα περιστατικό, που συνέβη το καλοκαίρι του 2012, μας δίνει επίσης μια ακόμη διάσταση, του πόσο λεπτές είναι οι ισορροπίες για τον σύλλογο, στο μονοπάτι της παγκοσμιοποίησης. Όλα ξεκίνησαν, όταν η ισραηλινή κυβέρνηση, αιτήθηκε στην διοίκηση του FC Barcelona, μία θέση στα επίσημα του Camp Nou, για έναν πρώην στρατιώτη της, τον Gilad Salit. Δεν ήταν όμως ένας τυχαίος στρατιώτης.. Ο Salit, λάτρης του ποδοσφαίρου (και μάλιστα φίλος της Ρεάλ Μαδρίτης) ήταν αιχμάλωτος της Χαμάς, από το 2006, όταν και συμμετείχε στην πολιορκία της Γάζας. Απελευθερώθηκε το 2012, σε αντάλλαγμα για την απελευθέρωση 1000 Παλαιστινίων, που κρατούνταν αντίστοιχα από το Ισραήλ. Για τους Παλαιστίνιους, ο 26χρονος Salit, είναι ένας εγκληματίας πολέμου και έτσι η αποδοχή του αιτήματος των ισραηλινών από την καταλανική διοίκηση, προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων.

Το θέμα καλύφθηκε από τα μεγαλύτερα ειδησεογραφικά δίκτυα στον κόσμο και η διοίκηση της Barcelona, αναγκάστηκε να τοποθετηθεί δημοσίως. 

Ανακοίνωσε λοιπόν, ότι στον ίδιο αγώνα, είχε προσκαλέσει και 3 Παλαιστίνιους, μεταξύ αυτών και τον Mahmoud Sarshak, πρώην διεθνή ποδοσφαιριστή, πολύ δημοφιλή στην Παλαιστίνη και ο οποίος ήταν αιχμάλωτος των ισραηλινών, μέχρι πριν λίγους μήνες. Με τον τρόπο αυτό, ήλπιζε να ισορροπήσει τις φωνές διαμαρτυρίες. Μάταια όμως. 

«Αρνούμαι να σταθώ δίπλα σε έναν εγκληματία πολέμου, που ήρθε στην πόλη μου, πάνω σε ένα άρμα μάχης. Σέβομαι την Barcelona αλλά σέβομαι και τους συμπατριώτες μου» δήλωσε ο Sarshak, ο οποίος συμπλήρωσε ότι σέβεται και τις φωνές που έλεγαν, ότι θα έπρεπε να παραστεί στον αγώνα, εκπροσωπώντας την χώρα του, αλλά η απόφαση του, ήταν οριστική, ενώ η Χαμάς απείλησε, ότι οι αγώνες της Barça δεν θα μεταδίδονται πλέον στα τηλεοπτικά δίκτυα της Παλαιστίνης. Δεν συνέβη βέβαια το ίδιο με τους άλλους δύο προσκεκλημένους συμπατριώτες του Sarshak, τον Djibril Sasouk και τον Musa Amer Oder, οι οποίοι αποδέχθηκαν την πρόσκληση.

Για το σύνολο των  Παλαιστινίων, η Barça είναι από τα ελάχιστα πράγματα στην σκληρή καθημερινότητα τους, που τους δίνει χαρά. Όταν οι Καταλανοί κερδίζουν, οι δρόμοι πλημμυρίζουν από αυτοκίνητα που κορνάρουν, στήνεται μια πραγματική γιορτή. Φυσικά υπάρχουν και πολλοί που υποστηρίζουν την Ρεάλ Μαδρίτης, αλλά η Barcelona κυριαρχεί στις προτιμήσεις του πολύπαθου λαού. 

«Ταυτιζόμαστε με την Barça και τον αγώνα της Καταλωνίας απέναντι στην Μαδρίτη και το κεντρικό κράτος, γιατί θεωρούμε ότι τέτοιος αγώνας είναι και ο δικός μας, απέναντι στο Ισραήλ» λέει ο Nasher Ziand από τη Γάζα. «Παρακολουθώ ποδόσφαιρο και υποστηρίζω την Barça. Δεν θα επιτρέψω στο Ισραήλ και την πολιτική όμως, να μου στερήσει αυτή την δυνατότητα» συμπληρώνει. 

Τελικά, η λογική επικράτησε και ο αγώνας μεταδόθηκε κανονικά, προς τέρψη του συνόλου του Παλαιστινιακού λαού. Στην Βαρκελώνη όμως, η ιστορία αυτή υπενθύμισε, με επικίνδυνο μάλιστα τρόπο, πόσο δύσκολο είναι το έργο της διατήρησης των αξιών του συλλόγου, μέσα στην παγκόσμια κοινότητα.

Κεφάλαιο 12. Επίλογος

Στα 11 κεφάλαια που προηγήθηκαν, προσπαθήσαμε να προσεγγίσουμε τις ενέργειες της Μπάρσα προς την κατεύθυνση της παγκοσμιοποίησης, ψηλαφίζοντας στο μέτρο του δυνατού και με την βοήθεια μερικών παραδειγμάτων, τις σχέσεις της με κάποιες πολυεθνικές εταιρείες και το άνοιγμα στις παγκόσμιες αγορές, την γενικότερη δηλαδή στρατηγική και πολιτική του συλλόγου την τελευταία δεκαετία. 

Είναι εύλογο, ότι ένα τόσο μεγάλο θέμα είναι αδύνατο να καλυφθεί μέσα από τις γραμμές μιας και μόνο έρευνας. Θα μπορούσε όμως να αποτελέσει την βάση πάνω στην οποία θα μπορέσουμε να στηριχθούμε μελλοντικά, παρακολουθώντας μαζί την εξέλιξη αυτής της τόσο σημαντικής για τον σύλλογο, υπόθεσης, που αφορά όλους όσους αγαπούν το FC Barcelona.

Κλείνοντας λοιπόν, η ερώτηση που θέσαμε στο πρώτο μέρος, παραμένει: Έχει καταφέρει ο σύλλογος να παγκοσμιοποιηθεί διατηρώντας ταυτόχρονα τον ιδιαίτερο χαρακτήρα και τις αξίες που διαχρονικά πρεσβεύει; 

Η απάντηση ακόμη και τώρα, μετά τα όσα προαναφέραμε, δεν είναι καθόλου εύκολη. Αυτό που είναι δεδομένο και δεν επιδέχεται αμφισβήτησης, είναι πως ο στόχος και το έργο της εκάστοτε διοίκησης προς αυτή την κατεύθυνση, δεν είναι καθόλου εύκολο. Πρόκειται ουσιαστικά για δύο καρπούζια που πρέπει να παραμείνουν κάτω από την ίδια μασχάλη, οι ισορροπίες είναι λεπτές και το μέτρο μπορεί εύκολα να χαθεί. Αυτό ακριβώς θα πρέπει να προσέξουν οι διοικούντες. 

Είναι απόλυτα κατανοητό ότι οι ανάγκες της σύγχρονης εποχής επιβάλλουν ουσιαστικά, κινήσεις που υπό άλλες συνθήκες θα ξένιζαν τους παραδοσιακά ρομαντικούς φίλους της Barça. Ωστόσο η διαφύλαξη των αρχών του συλλόγου, ακόμη κι αν σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να έρχεται σε αντίθεση με τις επιταγές της εποχής, εκτιμώ ότι μπορεί να εξασφαλίσει μια ήρεμη συνέχεια, εναρμονισμένη με τον τόσο ξεχωριστό χαρακτήρα του συλλόγου, εφόσον φυσικά είναι κοινή επιθυμία όλων η διατήρηση του.

Η προστασία για παράδειγμα, τουλάχιστον μέχρι τις στιγμές που γράφονται αυτές οι γραμμές, του ονόματος του γηπέδου, του θρυλικού Camp Nou, εκτιμώ ότι είναι μια επιτυχία, τολμώ να πω μια κατάκτηση των διοικούντων προς την σωστή κατεύθυνση, καθώς είναι πολλά τα παραδείγματα ομάδων που αναγκάστηκαν να μετονομάσουν τις ιστορικές τους έδρες, δίνοντας τους ονόματα χορηγών στον βωμό οικονομικών ανταλλαγμάτων, ώστε να διασφαλίσουν ακόμα και την ίδια τους την επιβίωση. 

Το Camp Nou παραχωρείται μεν από την διοίκηση του συλλόγου σε όποιον ενδιαφερόμενο, για την τέλεση διαφόρων εκδηλώσεων, ωστόσο το όνομα του παραμένει απαλλαγμένο από ενοχλητικούς χορηγούς. Επίσης οι κοινωφελής δράσεις που αποτελούν ακόμη προϋπόθεση για όποια εταιρεία επιθυμεί να συνεργαστεί με την Barça, μπορεί να ακούγεται ως τυπική διαδικασία, εκτιμώ όμως ότι παραμένει σημαντική, όπως σημαντική είναι και η συνεργασία με την UNICEF και την UNESCO. 

Από την άλλη μεριά, το θέαμα παικτών της ομάδας, να διαφημίζουν κατσαβίδια και πένσες φορώντας τα blaugrana, δεν μπορεί παρά να πληγώνει κάθε culé, όσο και αν γεμίζει τα ταμεία του συλλόγου. Όπως πλήγωσε η τοποθέτηση χορηγού στη φανέλα.

Στο τέλος της ημέρας, ίσως μια άλλη υποθετική ερώτηση, θα μπορούσε να μας δώσει μια ασφαλή εικόνα για το πως αξιολογούμε τις ενέργειες του συλλόγου την τελευταία δεκαετία: Θέλουμε μια Barcelona που θα παραμείνει πρωταγωνίστρια και ισχυρή σε αγωνιστικό επίπεδο, ανεξαρτήτως του κόστους που θα επιφέρει κάτι τέτοιο σε όσα διαχρονικά πρεσβεύει; 

Ή θα προτιμούσαμε να παραμείνει ανυποχώρητη στις αρχές της (για τις οποίες την αγαπήσαμε), όντας έτοιμοι να την ακολουθήσουμε και να την στηρίξουμε στην αγωνιστική πτώση, ίσως και στην αφάνεια, στην οποία πιθανώς θα βυθιζόταν τηρώντας μια τέτοια στάση; 

Και όσο και αν οι έχοντες τα ηνία, εργάζονται ώστε να μην χρειαστεί να τεθεί τέτοιο ζήτημα, η αλήθεια είναι ότι το δίλημμα είναι ήδη υπαρκτό. Και ο δρόμος που τελικά θα επιλεχθεί, ελάχιστα θα λάβει υπόψη τις δικές μας επιθυμίες. Μπορεί να ακούγεται σκληρό, είναι όμως απόλυτα ρεαλιστικό.

Κλείνοντας, παραθέτω τις πηγές (βιβλία και μελέτες) που με βοήθησαν στη συγγραφή αυτής της μινι-δευτερογενούς έρευνας 

Place, Sport and Globalization: Making sense

of la marca Barça  by Hunter Shobe Department of Geography Portland State University

Més que un club (more than a club): thecommercial development of FC Barcelona by Simon Chadwick and Dave Arthur

Futbol Club Barcelona: Globalization Opportunities by Anthony Zazo 

meettheboss.tv / eleconomista.mx / adweek.com / fcbarcelona.cat / thehindu.co.in / sportsbusinessdaily.com / BBC news