Μια βραδιά στο Poble Sec

Τρίτη βράδυ, 15 Μάρτη του 2016 στη Βαρκελώνη. Ξεκινάμε από τη Ramblas για το El Poble Sec, μια ακόμη ιστορική συνοικία της πόλης. Εκεί, θα συναντηθούμε με τον Αλέξανδρο, τον φίλο, τον Έλληνα που ζει στη πρωτεύουσα της Καταλωνίας, εργάζεται στο μουσείο του FC Barcelona και αποτελεί μέλος των Castellers del Poble Sec, σε ελεύθερη μετάφραση των «πύργων του Poble Sec». Αυτή του η ιδιότητα, είναι η αφορμή της αποψινής μας συνάντησης.

Castell στα καταλανικά, σημαίνει κάστρο. Η παράδοση των ανθρώπινων πύργων στην Καταλωνία, έχει επιρροές από την βαλενθιάνικη moixeranga, (με την οποία όμως διαφέρει κατά πολύ) ξεκίνησε από την Ταραγόνα και χρονολογείται κάπου στον 18^ο αιώνα, έχοντας γνωρίσει μεγάλη άνθηση την τελευταία δεκαετία. 

Η ομάδα που πρόκειται να επισκεφθούμε, είναι η πρώτη που αυτό- ανακηρύχθηκε independentista, προτάσσοντας με ειρηνικά μέσα την επιθυμία για ανεξαρτησία της Καταλωνίας. Έχει στις τάξεις της, άτομα από Αργεντινή, Παλαιστίνη, Χιλή, Αρμενία, Αγγλία και φυσικά, τον δικό μας Αλέξανδρο από την Ελλάδα.

Τα σχεδόν 20’ ποδαρόδρομου, περνούν γρήγορα. ‘Έχουμε συνεννοηθεί να περιμένουμε τον Αλέξανδρο στην οδό Carrer de Blesa, στον αριθμό 7. Εκεί βρίσκεται το γυμναστήριο όπου προπονείται η ομάδα του. Φτάνουμε εγκαίρως και μας συνοδεύει στον χώρο υποδοχής. Ένα μικρό μπαρ με μια μηχανή για espresso, αρκετά άδεια τελάρα από Estrella Damm, δυο τραπεζάκια, ο θούριος της ομάδας ζωγραφισμένος στον τοίχο, μαζί με μερικές εντυπωσιακές φωτογραφίες από εκδηλώσεις και πολλά χαρούμενα και ευχάριστα πρόσωπα ανθρώπων κάθε ηλικίας, είναι το σκηνικό που συνθέτουν τις πρώτες εικόνες.

Νιώθουμε ήδη ευπρόσδεκτοι, μας αγκαλιάζουν φευγαλέα βλέμματα αλεγρίας, απαλλαγμένα από κάθε υπόνοια κακώς εννοούμενης περιέργειας, παρόλο που η εμφάνιση μας, όντας φορτωμένοι με μια τεράστια φωτογραφική μηχανή, θα δικαιολογούσε τουλάχιστον μια έκφραση απορίας. 

Στη Βαρκελώνη όμως δεν υπάρχουν «ξένοι», δεν υπάρχουν επίμονα και αδιάκριτα βλέμματα, δεν υπάρχουν απορίες τέτοιου είδους, υπάρχει απλά το ζευγάρωμα των πολιτισμών, υπάρχουν απλά άνθρωποι.

Όλα γίνονται γρήγορα. Ο κόσμος περνάει από τον προθάλαμο στον κυρίως χώρο του γυμναστηρίου, εκεί όπου θα προπονηθούν οι «ανθρώπινοι πύργοι». Μπαίνουμε και εμείς, μας προτείνεται να συμμετάσχουμε αλλά αρνούμαστε ευγενικά και μάλλον τρακαρισμένοι, καθόμαστε όσο μπορούμε πιο πίσω για να μην ενοχλούμε καθώς άνεση χώρου δεν υπάρχει.

Η μυσταγωγία ξεκινά. Μια πολύ μεγάλη παρέα ανθρώπων (ντυμένοι στην πλειοψηφία τους με τζιν, αμφίεση προπόνησης δηλαδή) που μέχρι πριν από λίγα λεπτά γελούσε και αντάλλασε κουβέντες, αίφνης σιωπά.

Όταν το Castell αρχίζει, επικρατεί απόλυτη ησυχία. Απαιτείται τρομερή αυτοσυγκέντρωση για να στηθεί ένας ανθρώπινος πύργος. Τα ατυχήματα παραμονεύουν, παλιότερα συνέβησαν και ορισμένα πολύ σοβαρά, αλλά πλέον -τουλάχιστον τα μικρά σε ηλικία μέλη- φοράνε προστατευτικό κράνος. Τα ύψη, είναι πολύ μεγάλα, εντυπωσιακά και τρομακτικά ταυτόχρονα.

Η Άννα από το Βαγιαδολίδ, είναι η Cap de Colla, η αρχηγός - υπεύθυνη για το χτίσιμο του πύργου. Κρατά στα χέρια της ένα πρόχειρο σχεδιάγραμμα και δίνει οδηγίες. 

Πρώτα οργανώνεται η βάση, τα μέλη της οποίας αποτελούν την λεγόμενη pinya. Ο ρόλος τους είναι να κρατούν στέρεο τον πύργο και χρησιμεύουν επίσης και σαν δίχτυ ασφαλείας, σε περίπτωση που κάποιος πέσει. Είναι αυτοί στους οποίους ασκείται η μεγαλύτερη πίεση, λόγω του βάρους που πρέπει να κρατούν. Σαν τους παλιούς bastaix της Βαρκελώνης. 

Εκεί βρίσκεται και ο Αλέξανδρος, ο οποίος στις επίσημες εκδηλώσεις συνηθίζει να φορά το χαρακτηριστικό κυανό πουκάμισο που συμβολίζει τα χρώματα του ουρανού και είναι και το χρώμα της ομάδας, με τις σημαίες της Καταλωνίας και της Ελλάδας στην πλάτη, να δίνουν τον προσωπικό του τόνο.

Στη συνέχεια, αρχίζει η αναρρίχηση των υπολοίπων, πιο ψηλά, ακόμη πιο ψηλά. Το σκηνικό είναι πραγματικά εντυπωσιακό. Η πανύψηλη οροφή του γυμναστηρίου μοιάζει με ταβάνι χαμόσπιτου όταν ο πύργος παίρνει την τελική του μορφή και τοποθετείται η «κορυφή», την οποία ενσαρκώνει συνήθως ένα μικρό παιδάκι, στην περίπτωση μας, όχι παραπάνω από 10 χρονών. Είναι η λεγόμενη enxaneta (αναβάτης) που μόλις φτάσει στην κορυφή σηκώνει το χέρι της δείχνοντας τέσσερα δάχτυλα, ευθύς συμβολισμός της Καταλανικής σημαίας.

Και έπειτα αρχίζει η κατάβαση, ακόμη πιο δύσκολη όπως συμβαίνει και στην ορειβασία. Χέρια κρατούν άλλα χέρια, άλλα πόδια, άλλα κεφάλια, άλλους ώμους, οι φαρδιές μαύρες ζώνες (faixa) που φορούν οι περισσότεροι, δικαιολογούν την παρουσία τους. Χρησιμεύουν ως στηρίγματα. 

Η αρμονία βαθμολογείται, το χτίσιμο και η αποσυναρμολόγηση πρέπει να είναι εξίσου αψεγάδιαστα. Ο πύργος μεταμορφώνεται ξανά σε ένα σύνολο ανθρώπων που χειροκροτούν την ομαδική προσπάθεια.

Ώρα για διάλειμμα και διορθώσεις. Περνάμε ξανά στον προθάλαμο. Δεν υπάρχουν τα ισοτονικά και ενεργειακά ποτά που βρίσκεις σε όλα τα σύγχρονα γυμναστήρια. Νεράκι μόνο για τα παιδιά και δεκάδες μικρά μπουκάλια από Estrella Damm που ανοίγουν, δίνοντας μας την ευκαιρία να γευτούμε και εμείς τον ζύθο της Βαρκελώνης. Η Estrella Damm είναι για την πόλη σχεδόν ότι και η Barcelona. Ένα σύμβολο, μια παράδοση, η Καταλωνία η ίδια.

Δεύτερο… ημίχρονο (και τελευταίο). Αυτή την φορά πιο απαιτητικός, πιο ψηλός, πιο σύνθετος πύργος. Οι Castellers του Poble Sec έχουν προσωπική επίδοση σχηματισμού, 4 de 8, δηλαδή τέσσερα άτομα σε οχτώ ορόφους και στα Castells το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν υπάρχει…ταβάνι στα ρεκόρ. Εχθρός του καλού, το καλύτερο. 

Η Άννα, ανεβαίνει και η ίδια αυτή την φορά στον πύργο, παραμένοντας όμως η Cap de Colla. Υπάρχουν διακριτοί ρόλοι για όλους, αλλά κανένα τουπέ, όλοι για έναν και ένας για όλους. Αν θα έπρεπε να μπει μια μόνο φωτογραφία στα λεξικά αυτού του κόσμου δίπλα στην λέξη «ομάδα», θα μπορούσε άνετα να είναι αυτή ενός Casteller.

Η βραδιά τελειώνει. Φεύγουμε γεμάτοι με εικόνες από την παράσταση απλότητας, συνεργασίας και εκθαμβωτικού αποτελέσματος, που μας προσέφεραν οι Castellers del Poble Sec. Την επομένη, παίζει η Barcelona με την Arsenal στο Camp Nou, αλλά σχεδόν το έχουμε ξεχάσει. Αυτό το ταξίδι, θα μπορούσε τελικά να είναι αφιερωμένο στους Castellers. Ποιος ξέρει, ίσως να είναι το επόμενο.

Υ.Γ. Οι ομάδες των Castellers del Poble Sec και Castellers de Berga ήταν οι πρώτες που επισκέφθηκαν ποτέ την Ελλάδα, τον Αύγουστο του 2016, διοργανώνοντας εκδηλώσεις με σκοπό την παρουσίαση των «ανθρώπινων πύργων» αλλά και της πολιτιστικής ενδυνάμωσης των σχέσεων μεταξύ των δύο λαών, σε Αθήνα (Μοναστηράκι) και Υπάτη (που υπήρξε Δουκάτο των Καταλανών από το 1204 μ.Χ έως το 1390 μ.Χ), ενώ επισκέφθηκαν και το κέντρο φιλοξενίας προσφύγων στις Θερμοπύλες. Σημαντικό ρόλο στην επίσκεψη αυτή, διαδραμάτισε και ο Αλέξανδρος Μπαβέας, ο άνθρωπος που μας είχε δώσει νωρίτερα την ευκαιρία να δούμε από κοντά, τον τρόπο λειτουργίας των Castellers.