Οι ιδέες ανήκουν σε όλους

«Οι ιδέες ανήκουν σε όλους και σε ό,τι με αφορά έχω κλέψει όσες περισσότερες μπορούσα» εξομολογούνταν το 2014 ο Pep Guardiola στον φίλο του (και συγγραφέα των Pep Confidential και Pep Evolucion) Marti Perarnau. Για τον Pep που καθόλου δεν θεωρεί τον εαυτό του ιδιοφυή, αλλά αντίθετα βρίσκεται σε διαρκή πόλεμο με τις προσωπικές του ανασφάλειες που ορίζονται από την ανάγκη του για γνώση και γιγαντώνονται από την δίψα του για εξέλιξη, είναι απολύτως φυσιολογική η συλλογή στοιχείων της τακτικής προπονητών και ομάδων από όλο τον κόσμο διαχρονικά και η μετέπειτα ενσωμάτωση και μετεξέλιξη τους, υπό το πρίσμα των απαιτήσεων της σύγχρονης εποχής.

Δύο πολύ χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτής της πεποίθησης του, είναι η εφαρμογή του false 9 (ψευδοεννιαριού) στην Barcelona και η αναστροφή της πυραμίδας (σύστημα 2-3-5) που παρουσίασε την τελευταία του σεζόν (2015-16) στην Bayern.

Ο ίδιος προπονητής που επιχείρησε να «εξαφανίσει» την θέση του κλασικού εννιαριού ήταν και εκείνος που παρέταξε -λίγα χρόνια μετά- ομάδα κορυφαίου επιπέδου (Bayern) με πέντε επιθετικούς. Ας δούμε όμως πως το έκανε. 

«Leo, είμαι ο Pep. Μόλις είδα κάτι πολύ σημαντικό. Έλα από το γραφείο μου. Τώρα»

Ο Pep Guardiola δεν ήταν εκείνος που ανακάλυψε την θέση του ψευδοεννιαριού. Είναι όμως θαυμαστής της la Maquina River Plate, μιας θρυλικής καινοτόμου ομάδας που έλαμψε την περίοδο 1936-1945, με ηγέτη τον Adolfo Pedernera, έναν παίκτη που έφτιαχνε και έβαζε γκολ κινούμενος παντού, ενώ γνωρίζει τόσο την ιστορία της σπουδαίας Ουγγαρίας των 50’s όσο και εκείνη της Ρεάλ Μαδρίτης του Di Stefano, δυο ομάδων που έπαιζαν με αντίστοιχο τρόπο στην επίθεση. Πέρασε επίσης σαν παίκτης από την ιταλική Roma, εκεί όπου έζησε από κοντά τον σπουδαίο Totti, ένα ακόμη ψευδοεννιάρι, ενώ είναι γνωστή και η λατρεία του για τον Roberto Baggio.  

Η σημαντικότερη επιρροή του όμως, προέρχεται από τις ημέρες του ως παίκτης στην dream team του Johan Cruyff, εκεί όπου ο αείμνηστος Ολλανδός οραματιστής, χρησιμοποιούσε για μεγάλα χρονικά διαστήματα τον Michael Laudrup σαν ψευδοεννιάρι, αφήνοντας κενό χώρο δράσης στην περιοχή που συνήθως κινείται ο κλασικός επιθετικός.

Το απόσταγμα όλων αυτών των βιωμάτων και των ιδεών, ήταν η χρησιμοποίηση σε αυτή την θέση ενός παίκτη που συγκέντρωνε συμπυκνωμένο ταλέντο και ικανότητες που είχαν την δυνατότητα να την επαναπροσδιορίσουν: Του Leo Messi.

Ο Pep δοκίμασε για πρώτη φορά τον Messi σαν false 9, τον Σεπτέμβρη του 2008 στο Gijon, στον τρίτο του αγώνα στη La Liga σαν προπονητής της Barcelona. Είχαν προηγηθεί η ήττα από τη Numancia στην πρεμιέρα και η ισοπαλία με την Racing. Η πίεση ήταν τεράστια. Έστειλε τον Eto’o στα  δεξιά της επίθεσης και έφερε τον Leo κεντρικά αλλά πιο πίσω, κοντά στους μέσους. Η Barca κέρδισε με 6-1 και ο Messi δεν έπαιξε ξανά εκεί, μέχρι τις 2 Μαϊου του 2009. Ήταν η ημέρα που οι blaugrana θα έπαιζαν στο Bernabeu με την (αήττητη για 17 σερί αγώνες) Ρεάλ Μαδρίτης.

Την Πρωτομαγιά, ο Pep τηλεφώνησε στον Messi: «Leo, είμαι ο Pep, θέλω να έρθεις από το γραφείο μου. Έχω κάτι πολύ σημαντικό να σου πω. Τώρα σε παρακαλώ». Λίγα λεπτά αργότερα, ο 21χρονος -τότε- Leo βρισκόταν στον χώρο όπου ο Guardiola του υπέδειξε σε βίντεο (από την πρώτη αναμέτρηση των δύο ομάδων για εκείνη τη σεζόν) τον κενό χώρο που άφηνε η διάταξη της Μαδρίτης μεταξύ κέντρου και άμυνας. Οι Guti, Gago και Drenthe ανέβαιναν πολύ ψηλά για να μπλοκάρουν τους Xavi και Toure, ενώ Cannavaro και Metzelder έμεναν πολύ πίσω, κοντά στον Casillas.

«Αύριο στη Μαδρίτη, θέλω να ξεκινήσεις στα δεξιά της επίθεσης όπως συνήθως, αλλά στο λεπτό που θα σου δώσω το σύνθημα, θα μετακινηθείς στον κενό χώρο που σου έδειξα, όπως έκανες τον περασμένο Σεπτέμβρη στο Gijon. Όταν ο Xavi ή ο Iniesta θα περάσουν από τη γραμμή του κέντρου και θα σου δώσουν τη μπάλα, θέλω να κινηθείς κατευθείαν προς τον Casillas. Ούτε δεξιά, ούτε αριστερά, κατευθείαν πάνω του».

Η συνομιλία τους έμεινε ιδιωτική μέχρι το πρωί του αγώνα, όταν ο Pep εξήγησε το πλάνο στον βοηθό του, τον αείμνηστο Tito Vilanova. 

Λίγα λεπτά πριν τη σέντρα, φώναξε δίπλα του Xavi και Iniesta: «Όταν δείτε τον Messi να κινείται ανάμεσα στη γραμμή του κέντρου, μην διστάσετε. Δώστε του τη μπάλα, όπως κάναμε στο Gijon».

Το πλάνο λειτούργησε άριστα. Στο δέκατο λεπτό του αγώνα ο Guardiola έδωσε το σύνθημα. Eto’o και Messi άλλαξαν αμοιβαία θέσεις, αλλά ο Leo γύρισε πιο πίσω αφήνοντας άδειο το κέντρο της επίθεσης, παίζοντας ουσιαστικά σαν μέσος. Η άμυνα της Μαδρίτης πανικοβλήθηκε. 

Όπως εξομολογήθηκε ο Metzelder τέσσερα χρόνια αργότερα στον Marti Perarnau: «Κοιταχτήκαμε με τον Cannavaro και αναρωτηθήκαμε, τι κάνουμε τώρα; Να ακολουθήσουμε τον Messi μέχρι το κέντρο ή να μείνουμε κοντά στην εστία; Δεν είχαμε ιδέα και ήταν αδύνατο να τον πιάσουμε».

Η Barcelona εκείνη τη βραδιά διέλυσε την Μαδρίτη με 2-6, κάνοντας σημαντικό βήμα για την κατάκτηση του πρώτου πρωταθλήματος της Pep team, αλλά το σημαντικότερο όλων ήταν πως ο Guardiola κατάφερε συγκεντρώνοντας τις ιδέες και τον τρόπο που στο παρελθόν λειτούργησε η συγκεκριμένη θέση στο ποδόσφαιρο, να την ανεβάσει επίπεδο.

Δεν ήταν εκείνος που ανακάλυψε το ψευδοεννιάρι, αλλά ήταν εκείνος που το εξέλιξε, σχεδόν το τελειοποίησε, έχοντας την ευλογία να έχει υπό τις οδηγίες του τον, τακτικά ιδιοφυή, Messi, αλλά και την σοφία να τον χρησιμοποιήσει εκεί.

Ήθελε να του παραχωρήσει τον καλύτερο χώρο της επίθεσης, αυτόν δηλαδή που συνήθως κινείται το κλασικό εννιάρι, αλλά όχι για να μένει στατικός περιμένοντας πάσες. «O χώρος αυτός είναι δικός σου, αλλά να τον χρησιμοποιείς μόνον για να τελειώνεις τις φάσεις, δεν θα μένεις εκεί, άφηνε τον κενό» του είχε εξηγήσει και ο Messi αποδείχθηκε ένας εξαίρετος μαθητής. Όπως και ο δάσκαλος του. 

Έξι χρόνια μετά, τον Οκτώβρη του 2015, ο Guardiola που κατηγορήθηκε ευρέως ότι «θέλει να καταργήσει την θέση του κλασικού επιθετικού στο ποδόσφαιρο», έμελλε να εφαρμόσει στην Bayern την τελειοποιημένη εκδοχή ενός 2-3-5 που είχε αρχίσει να δουλεύει από την πρώτη του σεζόν στο Μόναχο. 

Σε έναν αγώνα με την Κολωνία, η δική του Bayern παρατάχθηκε με πέντε επιθετικούς (Coman, Robben, Lewandowski, Muller και Costa), τρείς μέσους (Lahm, Vidal και Alaba), δύο αμυντικούς (Boateng, Rafinha) και τον Neuer να παίζει 15 μέτρα πάνω από το ύψος του πέναλτι. Η Bayern κέρδισε με 4-0 την ημέρα που ο ίδιος συμπλήρωνε 300 νίκες ως προπονητής.

«Είναι περίεργο, το ξέρω. Έχω περάσει όλη μου την ζωή λέγοντας ότι το παν στο ποδόσφαιρο είναι το κέντρο, οι μέσοι, οι παίκτες που ζουν για να κάνουν τους συμπαίκτες τους καλύτερους και ορίστε που ήρθε η ημέρα να παίξω με πέντε επιθετικούς. Το κάνω για να δώσω πολλαπλές επιλογές στους παίκτες μου, απέναντι σε μια ομάδα που παίζει με πέντε παίκτες στην άμυνα» έλεγε μετά τον αγώνα ο Καταλανός που μετά από την εξέλιξη του ψευδοεννιαριού, έμελλε να εξελίξει και την «πυραμίδα» που εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στο Cambridge τον 19^ο αιώνα.

Αν για κάτι μπορεί κανείς να είναι σίγουρος, όσο περισσότερο ασχολείται με τα πεπραγμένα του Pep Guardiola, είναι πως δεν θα βαρεθεί ποτέ. Ο Pep βρίσκεται σε μια μόνιμη διαδικασία εξέλιξης και αναζήτησης για το καλύτερο, παλεύοντας ταυτόχρονα με τις ανασφάλειες που του προκαλεί η δίψα του για περαιτέρω γνώσεις και το μόνο που μπορούμε να κάνουμε, είναι να απολαύσουμε την διαδρομή του, προσπαθώντας ταυτόχρονα να την διερευνούμε.  

Πηγές: Pep Confidential, Pep Evolucion