Η αλήθεια του Djuricic

Η αναμέτρηση της Σερβίας με την Αλβανία την περασμένη Τρίτη, στα πλαίσια των προκριματικών του euro 2016, ξεκίνησε αλλά δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Και αυτό δεν αποτελεί καθόλου είδηση, τουλάχιστον για όσους ασχολούνται με τα τεκταινόμενα στα Βαλκάνια. Δεν είναι λίγοι δε, εκείνοι που ισχυρίζονται ότι η κατάσταση θα μπορούσε να έχει εξελιχθεί με πολύ πιο δραματικό τρόπο.

Είναι θλιβερό αλλά σύνηθες φαινόμενο, η πολιτική να δίνει πρωταγωνιστικό ρόλο στα πιο σκληρά εθνικιστικά ένστικτα απανταχού της γης, γιγαντώνοντας τα και αφήνοντας έπειτα τα έθνη να αλληλοσπαράζονται, για να έρθει στο τέλος με τον μανδύα του ειρηνοποιού και να προσφέρει τις "ανθρωπιστικές" υπηρεσίες της, με φόντο τα συντρίμμια μιας παραφροσύνης, που η ίδια μηχανεύθηκε.

Παρακολούθησα τον αγώνα στο Zvecan, μια σερβική κωμόπολη που βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα από την Mitrovica, την πόλη - σύμβολο της έριδας και των προβλημάτων που ταλανίζουν Σέρβους και Κοσοβάρους - Αλβανούς. Οι δρόμοι του Zvecan ήταν ερημικοί, αρκετές ώρες πριν την έναρξη του αγώνα. Οι νέοι της μικρής κοινότητας, είχαν φύγει με προορισμό είτε το Βελιγράδι, είτε την Βόρεια Mitrovica, για να δουν τον αγώνα. Έμειναν πίσω λίγοι, μεγαλύτεροι σε ηλικία, ίσως εκείνοι που έχουν καταλάβει πια, πως όλα αυτά είναι ένα καλοστημένο παιχνίδι στις πλάτες των απλών ανθρώπων. Ένα προσχεδιασμένο αποτέλεσμα με προκαθορισμένους ρόλους, στο οποίο δεν έχουν καμία δυνατότητα παρέμβασης.

Στο καφέ που βλέπαμε τον αγώνα, δυο Σέρβοι όλοι κι όλοι, περίπου στα 40, παρακολουθούσαν συγκρατημένα και χωρίς καμία ένταση την εξέλιξη της αναμέτρησης, κάτι που ομολογώ ότι με αιφνιδίασε. Κουβέντιασα για λίγο με τον Dejan, τον ιδιοκτήτη της επιχείρησης. Γνώστης και ποδοσφαιρόφιλος, έβγαζε όμως μια μεγάλη απογοήτευση στα όρια της απάθειας. "Εδώ φίλε, όλα ελέγχονται από τη μαφία. Οι παίκτες, οι μάνατζερς, όλα." μου αποκρίνεται όταν τον ρωτώ για την παραγωγική διαδικασία στη Σερβία, με αφορμή την παρουσία του ξεπερασμένου πια, Lazovic στην επίθεση της σερβικής ομάδας.

Το ημίχρονο πλησιάζει στην λήξη του με τις ομάδες ισόπαλες, όταν πάνω από το γήπεδο εμφανίζεται το τετρακόπτερο που κουβαλά μια σημαία της "Μεγάλης Αλβανίας". "Προβοκάτσια", μουρμουρίζουν και πάλι χωρίς καμία ένταση, ο Dejan και ο φίλος του. Σα να το περίμεναν. Ο Stefan Mitrovic, (που γεννήθηκε στο Βελιγράδι, αλλά το όνομα του παραπέμπει στην πόλη - μήλο της Έριδος) κατεβάζει την σημαία, οι παίκτες της Αλβανίας σπεύδουν να του την αποσπάσουν και κάπου εκεί ο αγώνας τελειώνει και μετατρέπεται σε μια κωμικοτραγική παράσταση. Οπαδοί ξεφεύγουν από τον έλεγχο της αστυνομίας και επιτίθενται σε Αλβανούς ποδοσφαιριστές, την ώρα που Σέρβοι συνάδελφοι τους όπως οι Ivanovic και Kolarov, προς τιμήν τους, προσπαθούν να τους προστατεύσουν.

Η αμηχανία που επικρατεί στο καφέ, σπάει από την "εισβολή" στα πλάνα της σερβικής τηλεόρασης, ενός Σέρβου φιλάθλου που φωνάζει υβριστικά συνθήματα για κάποιον πολιτικό της χώρας. Είναι η μόνη στιγμή που οι θαμώνες ξεσπούν σε γέλια και φωνάζουν ενθαρρύνοντας και επικροτώντας τον "εισβολέα". Είναι προφανές ότι αισθάνονται εξαπατημένοι. Είναι επίσης προφανές ότι δεκάρα δε δίνουν για την διακοπή του αγώνα, αφού αντιμετωπίζουν πολύ σοβαρότερα προβλήματα.

Λίγες ώρες μετά, περνάω από τη Mitrovica. Η μισή πόλη, εκείνη που πρόσκειται στη Σερβία, είναι βουβή, ανακουφισμένη σχεδόν από το πέπλο του σκοταδιού που έχει σκεπάσει όλο το Κόσοβο. Η άλλη μισή πανηγυρίζει. Αυτοκίνητα με τεράστιες αλβανικές σημαίες γυρνάνε στα περίχωρα κορνάροντας. Καμία έκπληξη. Τέσσερεις παίκτες της εθνικής Αλβανίας έχουν γεννηθεί στο Κόσοβο, ενώ από το Urosevac και την Pristina μέχρι εδώ, σχεδόν σε κάθε κτίσμα θα δεις και μια αλβανική σημαία, που σε μερικές περιπτώσεις συνοδεύεται και από μια του Κοσόβου, αλλά και μία των Η.Π.Α. Κοινωνιολογικά, πρόκειται για φαινόμενο που πηγάζει από την ανάγκη για εθνική ταύτιση.  Εξάλλου και στο Zvecan, περισσεύουν οι σέρβικες σημαίες.

Πίσω στην Αλβανία, η αποστολή της εθνικής ομάδας γίνεται δεκτή εν μέσω αποθέωσης από συγκεντρωμένο πλήθος, περίπου 5000 ανθρώπων. Στη Σερβία μιλούν και επισήμως για προβοκάτσια, σε μια περίοδο που η χώρα προσπαθεί να εισέλθει στην Ε.Ε. Μέσα σε όλες τις φωνές (ένθεν - κακείθεν) τυφλού εθνικισμού, που ακούγονται δυστυχώς και από ανθρώπους νεαρούς με διαφορετική (υποτίθεται) παιδεία, εκείνες των ψύχραιμων παρατηρητών, χάνουν την όποια δυναμική τους.

Μια εικόνα όμως από το γήπεδο, εκείνη του Σέρβου Djuricic, που εν μέσω του γενικού χαμού και ενώ έχει καταλάβει την άσκημη τροπή που έχει πάρει η κατάσταση, σχεδόν σκίζει από απόγνωση την φανέλα του, αδυνατώντας να αποδεχτεί την θλιβερή πραγματικότητα, δίνει το στίγμα και αποτελεί την στεντόρεια φωνή της λογικής, που λέει ότι όλα αυτά δεν είναι ποδόσφαιρο, όλα αυτά δεν είναι αθλητισμός. Είναι απλά το πρόσχημα ακραίων εθνικιστικών παραληρημάτων. Όσοι τα υποστηρίζουν λοιπόν, ας μην λουφάξουν στη γωνιά τους, όταν η ιστορία θα τους κρίνει.