Louis Van Gaal, felicidados

Ο Louis Van Gaal, ένας από τους σημαντικότερους και ίσως τους πιο παρεξηγημένους προπονητές που πέρασαν από τα ευρωπαϊκά γήπεδα, ανακοίνωσε πως αποσύρεται οριστικά από τους πάγκους. Με αυτή την αφορμή, αποφάσισα να του αφιερώσω ένα άρθρο, εστιάζοντας στα χρόνια που πέρασε από τον πάγκο της Barcelona.

O LvG ανέλαβε καθήκοντα προπονητή στη Barcelona το καλοκαίρι του 1997, έχοντας δημιουργήσει νωρίτερα μία από τις καλύτερες ομάδες που παρουσίασε ο Ajax στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο. Στη Βαρκελώνη, έβλεπαν την άφιξη του ως το «αντίδοτο» μετά την αποχώρηση του Cruyff, ωστόσο τα πράγματα δεν έμελλε να εξελιχθούν ιδεατά.

Ο Ολλανδός, διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη και μερική ανάδειξη παικτών, που έμελλε να γράψουν ιστορία στη Βαρκελώνη, μετά την δική του αποχώρηση.

Μετρήστε ονόματα που λιγότερο ή περισσότερο αναδείχθηκαν, κατά την παρουσία του: Xavi Hernandez, Luis Garcia, Gabri, Andres Iniesta, Victor Valdes, Oleguer, Sergio Garcia, Roberto Trashorras, Carles Puyol. Ειδικά οι Xavi και Puyol χρωστάνε πολλά στον Van Gaal, οπότε μαζί τους χρωστάνε και όλοι οι φίλαθλοι της Barcelona. «Έχασε» όμως και παίκτες, όπως ο Ivan de la Pena που δεν αξιοποιήθηκε όπως θα έπρεπε ή ο Albert Ferrer που αποχώρησε για την Chelsea, ενώ οι αντιπαραθέσεις του με τους αστέρες της ομάδας, βρισκόταν -όχι μόνο με δική του ευθύνη- στην ημερήσια διάταξη.

Ανατρέχοντας στην θητεία του στον blaugrana πάγκο, ο υπογράφων έχει να θυμάται μια ομάδα που είχε παίξει κατά διαστήματα καλό ποδόσφαιρο, αλλά που είχε και ένα κυρίαρχα αρνητικό χαρακτηριστικό: την έλλειψη πάθους, το έλλειμμα αν θέλετε, της νοοτροπίας νικητή.

Όταν τα πράγματα πήγαιναν βάσει σχεδίου, η Barcelona του Van Gaal, ήταν μια καλή, επιθετική ομάδα. Αν κάτι στράβωνε, προϊόντος της εξέλιξης των αγώνων της, δύσκολα κατάφερνε να ανταπεξέλθει. Υπήρχε καθαρό ζήτημα ταυτότητας.

Το καλοκαίρι του 2003, λίγους μήνες μετά την οριστική του αποχώρηση, η Barcelona θα γύριζε οριστικά σελίδα, τόσο σε διοικητικό όσο και σε αγωνιστικό επίπεδο, για να φτάσει σήμερα στο επίπεδο που όλος ο κόσμος γνωρίζει. Θα ήταν άδικο όμως, να στερήσουμε από τον Ολλανδό, το μερίδιο της συνεισφοράς σε αυτή την μεταστροφή και την αγωνιστική αναγέννηση επίσης, που έλαβε χώρα από τότε. Ας τα δούμε όμως, αναλυτικά. 

1997-98 Η σεζόν του double.

Τη σεζόν 1997-98, αποκτήθηκαν οι Reiziger και Bogarde (μέλη εκείνου του σπουδαίου Ajax του LvG, μακριά όμως από τις καλύτερες ποδοσφαιρικές τους ημέρες) μαζί και ένας ακόμη Ολλανδός, ο (μέτριος) τερματοφύλακας Ruud Hesp. O Rivaldo επίσης, που έμελλε να γράψει τεράστια ιστορία στη Βαρκελώνη (αλλά και να αποτελέσει ταυτόχρονα, έναν από τους κύριους λόγους της μετέπειτα αποχώρησης του LvG) και o σπουδαίος Sony Anderson.

Οι δυο Βραζιλιάνοι, αποτέλεσαν το πανάκριβο «αντίδοτο» στην αποχώρηση του Ronaldo που πωλήθηκε το ίδιο καλοκαίρι στην Inter. Κανένας δεν κατάλαβε τι νόημα είχε η απόκτηση του επιθετικού Dugarry από τη Milan, έναντι σημαντικού ποσού. Βαρύς και προβλέψιμος, ο Γάλλος δημιούργησε προβλήματα στα αποδυτήρια, έπαιξε 7 φορές συνολικά και δεν πέτυχε ούτε ένα γκολ. Άνευ ουσίας αποδείχθηκε και η απόκτηση τoυ Dragan Ciric.

Η Barcelona, κατέκτησε το double χωρίς να μαγεύει με το ποδόσφαιρο που απέδιδε και ξεπέρασε σε κάποιο βαθμό, την κατάθλιψη που είχε προκαλέσει στη Βαρκελώνη, η πώληση του Ronaldo. Ήταν το πρώτο πρωτάθλημα της μετά Cruyff εποχής.

Ήδη όμως από εκείνη την επιτυχημένη σεζόν, είχε διαφανεί πως οι σχέσεις παικτών και προπονητή, δεν ήταν σε καλό επίπεδο. Έχοντας νωρίτερα συνηθίσει να προπονεί παίκτες νεαρούς σε ηλικία, που βρισκόταν στο ξεκίνημα της καριέρας τους και όντας ασυνήθιστος στον αντίλογο, ο LvG αντιμετώπιζε δυσκολία στην επικοινωνία του, με τους «φτασμένους» παίκτες της Barca, που είχαν άποψη για όλα και δεν δίσταζαν να την εκφράζουν ανοιχτά.

1998-99. Η ανάδειξη του Xavi.

H δεύτερη σεζόν του Van Gaal, (1998-99) έφερε και το δεύτερο σερί πρωτάθλημα, ωστόσο η ολλανδική παροικία μεγάλωσε μάλλον υπερβολικά, καθώς όταν η εθνική Ολλανδίας είχε υποχρεώσεις, οι παίκτες που έμεναν στη Βαρκελώνη, δεν έφταναν (με μια δόση υπερβολής) ούτε για 5x5.  Από τους 6 ποδοσφαιριστές που αποκτήθηκαν εκείνη την περίοδο, οι 5 ήταν Ολλανδοί.

Από αυτούς, ο μόνος που δεν κόστισε ούτε ένα ευρώ ήταν ο εξαιρετικός μέσος Philip Cocu -πραγματικό πολυεργαλείο που έπαιζε μέχρι και αριστερός μπακ- και έμελλε μάλιστα να έχει και την μεγαλύτερη -διαχρονικά- προσφορά. Άξια αναφοράς και η μεταγραφή του Kluivert, ενός από τους καλύτερους επιθετικούς εκείνης της εποχής. Ο πανάκριβος ακραίος Zenden δεν έπεισε ποτέ, ενώ από τα αδέρφια De Boer, μόνον ο Frank είχε καλή παρουσία.

Προωθήθηκαν επίσης παίκτες από την ακαδημία, με σημαντικότερο όλων, τον Xavi Hernandez.

XAVI

Το καλοκαίρι του 1998, ο Xavi έκανε το ντεμπούτο του με την πρώτη ομάδα, υπό τις οδηγίες του LvG. Ήταν ο τελικός του Super Cup και οι τραυματισμοί των Guardiola και Celades, οδήγησαν τον LvG στην απόφαση να εμπιστευτεί τον νεαρό -τότε- Xavi. Μια απόφαση, που είχε αντιμετωπιστεί με σκεπτικισμό από ΜΜΕ και φιλάθλους. Ο ίδιος ο Xavi θυμάται:

«Στη Barcelona, δεν είμαστε ιδιαίτερα θετικοί σε μεγάλες αλλαγές. Είχα σιχαθεί όλη εκείνη την κουβέντα που είχε ανοίξει σε ΜΜΕ και φιλάθλους και έβαζε σε σύγκριση εμένα με τον Pep Guardiola. Και ο LvG, δεν είχε χειριστεί όπως έπρεπε το ζήτημα. Ήμουν μόνο 18 χρονών. Ωστόσο, είναι ο προπονητής που μου έδωσε την ευκαιρία να παίξω και αυτό δεν πρόκειται να το ξεχάσω ποτέ. Είναι δύσκολος χαρακτήρας, αλλά είναι και απόλυτα ειλικρινής.»

Επιπρόσθετα, ο LvG χρησιμοποιούσε τον Xavi σε ρόλο «pivote», μπροστά δηλαδή από την αμυντική τετράδα. Και παρόλο που μπορούσε να βοηθά στο χτίσιμο των επιθέσεων από πίσω, ήταν ολοφάνερο πως η θέση που του ταίριαζε περισσότερο, ήταν πιο μπροστά, στη διάταξη 4-3-3 που χρησιμοποιούσε ο LvG, κάτι που επιβεβαιώνει και ο ίδιος ο Xavi:

«Μέχρι την άφιξη του Rijkaard, έπαιζα μπροστά από την άμυνα για σχεδόν μια επταετία. Μου ζητούσαν να βγάζω τελικές πάσες, αλλά ήταν πολύ πιο εύκολο για εμένα, όταν ξεκίνησα να το κάνω, παίζοντας 10-15 μέτρα πιο μπροστά στο γήπεδο. Αυτό, συνέβη το 2003.»

1999-2000. Η ανάδειξη του Puyol και η ανοιχτή κόντρα με τον Rivaldo.

Σεζόν χωρίς τίτλο, στο τέλος της οποίας αποχώρησε ο LvG. Δόθηκαν πολλά χρήματα για τον Dani Garcia Lara, που δεν μπόρεσε ποτέ να σταδιοδρομήσει στη Barcelona, ενώ η επένδυση στον Simao Sabrossa, με τη φιλοδοξία να εξελιχθεί σε νέα περίπτωση Figo, δεν βγήκε ποτέ. Ο LvG  προσπάθησε να δώσει μια ευκαιρία στον «γυάλινο» Litmanen, που υπήρξε ο παίκτης ορχήστρα του σπουδαίου Ajax.

Προωθήθηκαν επίσης και παίκτες από την ακαδημία. Επρόκειτο για τους Gabri, Arnau και Nano. O Gabri, κατάφερε να αποκτήσει σταθερό ρόλο στην ομάδα τα επόμενα χρόνια.

PUYOL

Τον Οκτώβρη του 1999, ο LvG μας σύστησε έναν νεαρό από τη δεύτερη ομάδα, τον οποίο καθιέρωσε (αρχικά) στο δεξί άκρο της άμυνας. Λεγόταν Carles Puyol και έμελλε να εξελιχθεί στον σπουδαιότερο κεντρικό αμυντικό στην ιστορία του συλλόγου.

«Έχει σπουδαία νοοτροπία, είναι εντυπωσιακά δυνατός και η τεχνική του δεν είναι κακή. Είναι γρήγορος, ανεβοκατεβαίνει το γήπεδο και η συμπεριφορά του είναι εξαιρετική» έλεγε ο LvG στους εκπρόσωπους των ΜΜΕ, μιλώντας τότε για τον Carles Puyol. Το μόνο πρόβλημα του, ήταν η άρνηση του Καταλανού αμυντικού να… κουρέψει τα μακριά μαλλιά του.

Η ΚΟΝΤΡΑ ΜΕ ΤΟΝ RIVALDO

Το ξεκίνημα της τρίτης σεζόν του LvG στη Barca, ήταν και η αρχή του τέλους της σχέσης του, με τον Rivaldo. Ο Ολλανδός, ήθελε να χρησιμοποιεί τον βραζιλιάνο σούπερ σταρ, σε θέση έξω αριστερά, στο σύστημα (4-3-3) που εφάρμοζε, κάτι με το οποίο δεν συμφώνησε ποτέ ο Rivaldo, που ήθελε να παίζει σε πιο κεντρικό ρόλο. Ο LvG πίστευε ακράδαντα πως η επιθετική τριάδα με Luis Figo δεξιά, Kluivert στο κέντρο και τον Rivaldo στα αριστερά, θα ήταν άκρως αποδοτική, όντας θιασώτης της φιλοσοφίας που λέει πως, οι καλές πάσες και όχι οι ντρίμπλες, κερδίζουν αγώνες.

Η άρνηση του Rivaldo, που είχε στο μεταξύ κερδίσει το βραβείο του καλύτερου παίκτη στον κόσμο, τον έφερε πολλές φορές στον πάγκο, κάτι που δεν άρεσε ούτε στους φιλάθλους. Η προσπάθεια του LvG να αντισταθμίσει την αγωνιστική απώλεια, με την απόκτηση μέτριων παικτών, δεν είχε κανένα αποτέλεσμα.

Ο LvG δεν δίστασε να κριτικάρει αργότερα και δημόσια το αστέρι της ομάδας του:

«Υπήρχε κάποιος στην ομάδα φέτος, στον οποίο είχα δώσει πάρα πολλές ευκαιρίες. Πίστευα πως θα έκανε τη διαφορά. Από τη στιγμή που αυτό το πρόσωπο, δεν θέλησε να συνεργαστεί, οι ισορροπίες στα αποδυτήρια χάθηκαν. Αυτό, ήταν το μεγαλύτερο λάθος μου, τη σεζόν που πέρασε. Η κουλτούρα που υπάρχει στη Βαρκελώνη, απαιτεί την παρουσία δύο τουλάχιστον σούπερ σταρ. Με τον Ajax, το 1995, όταν τελειώσαμε τη σεζόν αήττητοι, δεν είχα κανέναν παίκτη-σταρ. Αυτή την κουλτούρα που υπάρχει εδώ όμως, δεν μπορώ να την αλλάξω.»

Μιλώντας, χρόνια αργότερα, στα πλαίσια της αυτοβιογραφίας του, στον Martin Meijer, συμπλήρωσε:

«Στη Barcelona έχω δουλέψει με εκπληκτικούς παίκτες, που δεν φοβόταν να αναλάβουν ευθύνες. Παίκτες σαν τον Cocu, τον Xavi, τον Iniesta, τον Puyol. Αυτός είναι και ο λόγος που  η Barcelona τα πάει τόσο καλά. Ο κορμός της ομάδας, είναι πλέον φτιαγμένος από ποδοσφαιριστές που δεν διστάζουν να κάνουν την αυτοκριτική τους. Όλα αυτά τα παιδιά, ξεκίνησαν με εμένα. Προσωπικά λατρεύω να δουλεύω έτσι. Δεν αντέχω τα μεγάλα ονόματα, που λάμπουν μόνο όταν είναι πάνω τους οι κάμερες ή όταν όλα πηγαίνουν καλά. Δείτε τον Iniesta. Είναι ο παίκτης που πάντα ήθελα εγώ να γίνω, αλλά δεν τα είχα καταφέρει ποτέ. Διαβάζει το παιχνίδι, παίζει σε διαφορετικές θέσεις και είναι τόσο γρήγορος.»

Ο Louis Van Gaal παραιτήθηκε τελικά τον Μάιο του 2000 και ενώ απέμεναν ακόμη δύο χρόνια στο συμβόλαιο του. Δεν ζήτησε ποτέ την αποζημίωση του, γιατί για τον ίδιο, ήταν ζήτημα τιμής. Η αδυναμία του να επικοινωνήσει με τους παίκτες (κάτι στο οποίο συντέλεσε και το γεγονός πως δεν επιδίωξε να μάθει ισπανικά), τα αρνητικά αποτελέσματα και οι φριχτές σχέσεις του με τα ΜΜΕ, τον οδήγησαν στην έξοδο.

«Amigos de la prensa, yo me voy. Felicidados». «Φίλοι μου, των ΜΜΕ, φεύγω. Συγχαρητήρια» ήταν τα τελευταία του λόγια, στην αποχαιρετιστήρια συνέντευξη Τύπου. Ο Van Gaal έφυγε τότε, μη γνωρίζοντας πως θα ακολουθούσε και μια δεύτερη θητεία του, λίγα χρόνια αργότερα, η οποία έμελλε να αποδειχθεί βραχύβια και σχεδόν καταστροφική.

2002-2003 ΣΤΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΥΠΟΒΙΒΑΣΜΟΥ. ΑΝΑΔΕΙΞΗ INIESTA-VALDES

O Luis Van Gaal επέστρεψε στη Βαρκελώνη, μετά από τρεις σεζόν στις οποίες η Barcelona δεν είχε καταφέρει να κερδίσει το πρωτάθλημα. Ο στόχος ήταν να την οδηγήσει ξανά στη κορυφή και το αποτέλεσμα ήταν η ομάδα να συγκεντρώσει 23 βαθμούς μετά από τις 19 πρώτες αγωνιστικές, όντας μόλις 3 πάνω από τη ζώνη του υποβιβασμού. Οξύμωρα, διατήρησε ταυτόχρονα ένα σερί 10 αήττητων αγώνων στην Ευρώπη.

«Η παραίτηση μου δεν θα αποτελέσει τη λύση του προβλήματος. Το σημαντικό είναι η ενότητα μεταξύ παικτών και προπονητή. Θα μιλήσω με τους παίκτες μου και θα βγάλουμε την ομάδα από αυτή την κρίση» έλεγε ο LvG τον Δεκέμβρη του 2002. Και παρόλο που οι παίκτες τον στήριξαν και δημόσια, με πρώτο τον Carles Puyol, ο αγωνιστικός κατήφορος δεν είχε τελειωμό.

Στα τέλη Γενάρη του 2003, η Barcelona έχασε από την Celta και βρέθηκε στην 20^η θέση του βαθμολογικού πίνακα της La Liga, σταθερά 3 βαθμούς πάνω από τη ζώνη του υποβιβασμού. Η απόλυση του, αυτή την φορά εν μέσω δακρύων του, ήταν αναπόφευκτη.

Ο Oleguer, που αναδείχθηκε επί Van Gaal, είχε πει αργότερα:

«Ο Van Gaal αδίκησε τον εαυτό του. Όταν δεν παίζαμε καλά, όλα τα φώτα στρεφόταν πάνω του. Ενώ είναι πολύ κοινωνικός ως άνθρωπος, δεν θεωρούσε απαραίτητο αυτό του το χαρακτηριστικό, να το κοινοποιεί και στα ΜΜΕ, ώστε να δει και ο κόσμος την άλλη πλευρά του χαρακτήρα του και όχι μόνον την ψευδή εικόνα ενός σκληρού απόμακρου προπονητή.»

Η σεζόν εκείνη, είχε ξεκινήσει με μεγάλες προσδοκίες, κύριος υπεύθυνος των οποίων ήταν ο κύριος Juan Roman Riquelme. Το τελευταίο παλαιάς κοπής δεκάρι της Αργεντινής, ήταν ένας υπέροχος παίκτης, που όμως δεν ταίριαζε στη φιλοσοφία του Van Gaal, ο οποίος δεν δίστασε να τον υποδεχθεί με τη φράση «το παιδί σου, βλέπω να φοράει περισσότερες φορές τη φανέλα της ομάδας, απ’ όσες εσύ» σε έναν αστεϊσμό, που όμως δεν απείχε τελικά πολύ από την πραγματικότητα.

Την ίδια σεζόν, αποχώρησε ως ελεύθερος ο Rivaldo. Οι δυο άντρες δεν υπήρχε περίπτωση να συνεργαστούν ξανά.

Ο Mendieta που επέστρεψε στην Ισπανία μετά το αποτυχημένο του πέρασμα από την Lazio, δεν είχε καμία σχέση πλέον με τον Mendieta της Valencia. Αποκτήθηκε ο (αδικοχαμένος αργότερα) Robert Enke, ένας εξαιρετικός τερματοφύλακας, που αντιμετώπισε τρομερά προβλήματα προσαρμογής.

Προωθήθηκαν όμως μεταξύ άλλων και οι Andres Iniesta, Victor Valdes και Oleguer Presas. Τα λόγια εδώ είναι περιττά. Ο Ολλανδός απέτυχε βραχυπρόθεσμα αλλά άφησε παρακαταθήκη, που έμελλε να οδηγήσει σε θριάμβους την Barcelona. Ο Andres Iniesta λογίζεται σήμερα, εν έτη 2019, ένας από τους καλύτερους μέσους που ανέδειξε το ισπανικό ποδόσφαιρο και ο Victor Valdes ο πιο επιτυχημένος τερματοφύλακας στην ιστορία του συλλόγου.

Με τις παραξενιές του, την αδυναμία σωστής και αν θέλετε διπλωματικής επικοινωνίας, τόσο με ορισμένους παίκτες όσο και με τα ΜΜΕ, ο Louis Van Gaal παραμένει ένας σπουδαίος προπονητής, που άφησε σημαντικό έργο στη Barcelona. Και ως τέτοιον, αξίζει να τον θυμούνται οι φίλοι των blaugrana.

Υ.Γ.1. Παρακάτω, παραθέτω τους πίνακες με τις μεταγραφές της Barcelona, στην περίοδο του Louis Van Gaal.

Υ.Γ.2 Το "felicidados" στον τίτλο του άρθρου, προφανώς και είναι λάθος γραμματικά. Θέλησα να το μεταφέρω όμως όπως αποτυπώθηκε στην αυτοβιογραφία του LvG και όπως το είπε ο ίδιος με τα μέτρια ισπανικά του, στην αποχαιρετιστήρια συνέντευξη Τύπου, το 2003.