Ο Ουίνστον Τσώρτσιλ κάποτε είχε πει: «Οι Ιταλοί χάνουν πολέμους σαν να επρόκειτο για ποδοσφαιρικούς αγώνες και παίζουν ποδοσφαιρικούς αγώνες σαν να επρόκειτο για πολέμους»
Πράγματι ο Άγγλος πολιτικός δεν είχε πέσει έξω. Στην Ιταλία το ποδόσφαιρο είναι κάτι περισσότερο από ένα απλό παιχνίδι. Τα γήπεδα εκεί ήταν πάντα ο χώρος στον οποίο έβρισκαν εκτόνωση κοινωνικά προβλήματα και διαφορετικές πολιτικές πεποιθήσεις. Σε κάποιες περιπτώσεις, όπως για παράδειγμα πίσω στο μακρινό 1955, σημειώθηκε εντός γηπέδου, μέχρι και ανταλλαγή πυροβολισμών μεταξύ οπαδών και αστυνομίας.
Συνήθως όμως όλα τα επεισόδια που λάμβαναν χώρα, δεν ήταν προμελετημένα. Δεν υπήρχε προηγούμενος σχεδιασμός. Τουλάχιστον όχι, μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1960. Γιατί τότε στο προσκήνιο ή καλύτερα, στο παρασκήνιο του ιταλικού πρωταθλήματος, έκαναν την εμφάνιση τους οι πρώτες ομάδες των Ultras, των φανατικών δηλαδή και οργανωμένων σε συνδέσμους, οπαδών. Οι ομάδες αυτές εκτός των άλλων, ήταν και βαθιά πολιτικοποιημένες.
Η εμφάνιση τους συνοδεύτηκε από εντυπωσιακές χορογραφίες, πυκνούς χρωματιστούς καπνούς, σημαίες και τεράστια πανό, εν μέσω ευρηματικών συνθημάτων. Δυστυχώς όμως έφεραν και την ακόμη πιο έντονη χρήση όπλων και κυρίως μαχαιριών.
Αστυνομία και Ultras βρίσκονταν πλέον σε πόλεμο και ο χουλιγκανισμός βρήκε μητέρα και πατέρα μετά την Βρετανία και στην Ιταλία.
Μεταξύ 1970 και 1990, το φαινόμενο έγινε ακόμη πιο έντονο. Η δράση πλέον μεταφέρθηκε και εκτός γηπέδων. Πολλά πρατήρια καυσίμων επί αυτοκινητόδρομων μετατρέπονταν σε πεδία μάχης, από Ultras ομάδων που ταξίδευαν για να παρακολουθήσουν την αγαπημένη τους ομάδα.
Το χειρότερο όμως ήταν πως οι Ultras ανέπτυξαν σχέσεις με ιδιοκτήτες ομάδων, δημιουργώντας έτσι μια πελατειακή σχέση με τους συλλόγους τους οποίους θεωρητικά στήριζαν αμισθί.
Τρανταχτό παράδειγμα, οι Irriducibili, οι φανατικοί της Lazio οι οποίοι μέχρι και το 2004 χρηματοδοτούνταν ακόμη και από πωλήσεις επίσημων προϊόντων του συλλόγου.
Ενώ στον μέσο φίλαθλο γίνονταν εξονυχιστικός έλεγχος πριν εισέλθει σε γήπεδο, οι φανατικοί ως εκ θαύματος εισέρχονταν στις εξέδρες που τους φιλοξενούσαν κουβαλώντας μαζί τους ό,τι μπορεί να φανταστεί ο ανθρώπινος νους.
Αυτό όμως που έκανε τους Ιταλούς Ultras να διαφέρουν από τους Βρετανούς Χούλιγκανς, ήταν η τρομερή εσωστρέφεια τους που γιγαντώθηκε όταν το 1984 πάτησε το πόδι του στον ιταλικό Νότο, ένας από τους μεγαλύτερους ποδοσφαιριστές όλων των εποχών. Ο Diego Armando Maradona.
Στη Νάπολι, μια από τις μεγαλύτερες πόλεις της νότιας Ιταλίας, ο Maradona έτυχε υποδοχής Μεσσία. Και όχι άδικα. Οι υπογραφές που μάζεψαν οι διανοούμενοι της πόλης, διαμαρτυρόμενοι για το υψηλό κόστος της μεταγραφής του αργεντινού σταρ, την ώρα που ο λαός της περιοχής κυριολεκτικά πεινούσε, σβήστηκαν από την μνήμη των Ναπολιτάνων που είδαν την αγαπημένη τους ομάδα τρία χρόνια μετά, να κατακτά το πρωτάθλημα Ιταλίας μετά από 60 χρόνια αναμονής. Ο Diego, όχι άδικα, λατρεύονταν σαν θεός. Εκκλησίες και νεογέννητα μωρά έπαιρναν το όνομα του.
Την ίδια στιγμή οι σχέσεις με τους Ιταλούς του Βορρά που δεν μπορούσαν να δεχτούν πως η Νάπολι του εργατικού και φτωχού Νότου πήρε τα σκήπτρα από τις δικές τους ομάδες (Milan και Juventus κατά κύριο λόγο) έφτασαν στα άκρα. Όποτε η Νάπολι αγωνιζόταν εκεί, αντιμετώπιζε βαρύτατες προσβολές. Συνθήματα όπως: «Καλώς ήλθατε στην Ιταλία - Forza Vezuvio - Χρησιμοποιήστε Ναπολιτάνους για τις αγροτικές δουλειές και όχι ζώα - Ναπολιτάνοι βοηθήστε το περιβάλλον: πλυθείτε.» όξυναν την ατμόσφαιρα που κυριολεκτικά μύριζε μπαρούτι.
Η κορύφωση της αντιπαράθεσης ήρθε στο mundial του 1990. Το εναρκτήριο παιχνίδι γινόταν στο Μιλάνο και ο κάτοχος του τροπαίου που δικαιωματικά θα άνοιγε την αυλαία της διοργάνωσης, δεν ήταν άλλος από την Αργεντινή του Diego. Οι αποδοκιμασίες που δέχτηκε εκείνη τη νύχτα, έφτασαν στα όρια του ανθρώπινου ευτελισμού.
Η εκδίκηση όμως δεν άργησε να έρθει. Η μοίρα τα έφερε έτσι και η Αργεντινή θα αντιμετώπιζε την Ιταλία στον ημιτελικό της διοργάνωσης. Ο αγώνας όμως αυτή την φορά θα διεξαγόταν στο San Paolo, στο γήπεδο δηλαδή της Νάπολι.
Ο Maradona πριν τον αγώνα δήλωσε: «Για 364 ημέρες τον χρόνο, οι υπόλοιποι Ιταλοί σας φέρονται σαν σκ..α. Σήμερα, θέλουν να είστε Ιταλοί και να υποστηρίξετε την ομάδα τους. Εγώ είμαι Νάπολι 365 ημέρες τον χρόνο. Είμαι ένας από εσάς. Υποστηρίξτε την Αργεντινή.»
Οι προσπάθειες των πολιτικών ηγετών της χώρας να κατευνάσουν τον κόσμο και να αποφευχθεί έτσι ένας επικείμενος διεθνής εξευτελισμός, δεν έπιασαν τόπο. Όταν στον αγώνα της 3ης Ιουλίου, ο Maradona ευστόχησε στη διαδικασία των πέναλτι στέλνοντας την Αργεντινή στον τελικό της διοργάνωσης, στο κατάμεστο από 60.000 Ναπολιτάνους γήπεδο, ακούστηκαν πολλά επιφωνήματα χαράς. Ήταν από την λατρεία τους για τον αγαπημένο τους Diego; Ήταν εξαιτίας της απέχθειας τους για το “σύστημα του Βορρά” που τους θυμόταν μόνο όταν τους είχε ανάγκη; Λίγη σημασία έχει.
Η εσωστρέφεια και ο τοπικισμός των Ιταλών και μάλιστα όχι πια μόνο των Ultras, στα οποία προαναφερθήκαμε στο πρώτο μέρος, έφτασαν στο απόγειο.
Και ο Maradona ήταν εκείνος που έκοψε για πάντα τα, ούτως ή άλλως, φθαρμένα σκοινιά της γέφυρας που ένωνε την Βόρεια και τη Νότια Ιταλία.
Φίλε μου έχεις λάθος νομίζω στη συγκεκριμένη ιστορία. Οι οπαδοί της Νάπολι (κάποιοι από αυτούς τελοσπάντων) έβγαλαν πανό εκείνο το βράδυ "Ντιέγκο σε αγαπάμε, αλλά η Ιταλία είναι η πατρίδα μας".
ΑπάντησηΔιαγραφήΦίλε Αντώνη ,διευκρινίζω μέσα στο άρθρο ότι "ακούστηκαν πολλά επιφωνήματα χαράς." Πρόκειται για μαρτυρίες ανθρώπων που βρισκόταν εκείνη την ημέρα στο γήπεδο. Το πανό που περιγράφεις , υπήρχε πράγματι στο γήπεδο και είχε μάλιστα γίνει αντικείμενο διαφωνίας στις κερκίδες. Να είσαι καλά!
ΑπάντησηΔιαγραφήΕπίσης , εκείνη την ημέρα υπήρξαν και πολλά πανό που έμειναν εκτός γηπέδου, με παρέμβαση της ιταλικής αστυνομίας. Ελπίζω η διευκρίνηση μου να σε κάλυψε. Ευπρόσδεκτες οι παρατηρήσεις όλων σας!
ΑπάντησηΔιαγραφήΠολύ σωστά, για αυτό κι εγώ γράφω "νομίζω" και "κάποιοι από αυτούς τελοσπάντων".
ΑπάντησηΔιαγραφήΠρόκειται πάντως για κλασσική περίπτωση στη συγγραφή της ιστορίας, εγώ άκουσα αυτό, εμένα μου είπε το άλλο ο τάδε που ήταν εκεί, εγώ διάβασα την τάδε πηγή, τίποτα φυσικά από αυτά δεν αποτυπώνει απόλυτα και δεν αποδεικνύει την αλήθεια με βάση τα κριτήρια της επιστήμης της ιστορίας. Για αυτό και πρέπει να είμαστε ανοιχτοί και δεκτικοί σε όλα, αλλά και καχύποπτοι και διερευνητικοί σε όλα.
Συνέχισε την καλή δουλειά σε ό,τι αφορά τον μεγαλύτερο ΣΥΛΛΟΓΟ του πλανήτη Νίκο.
Στόχος των balacticos, είναι(και) να παρουσιάζει αθλητικές ιστορίες, μετά από έρευνα , στο μέτρο του δυνατού, αφού νομίζω όλοι έχουμε κουραστεί να διαβάζουμε κακές (ως επί το πλείστον- υπάρχουν και λαμπρές εξαιρέσεις)) αντιγραφές στον ελληνικό αθλητικό χώρο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕνστερνίζομαι ΑΠΟΛΥΤΑ την διερεύνηση,μάλλον όχι όμως και την καχυποψία. Η διασταύρωση πληροφοριών είναι μια αξιοπρεπής μέθοδος για τον περιορισμό ανακριβειών (καιχρησιμοποιείται,στο βαθμό που είναι εφικτό)στους balacticos.
Εκτιμώ επίσης ότι τα ακριβή γεγονότα, είναι αδύνατο να αποτυπωθούν σε ακέραιο βαθμό ακόμα και από τους αυτήκοους και αυτόπτες μάρτυρες της ιστορίας , καθώς ενδόμυχα υποβόσκει το "μικρόβιο" της υποκειμενικότητας σε κάθε άνθρωπο , όσο αποστασιοποιημένος (ή και ουδέτερος) και αν είναι.
Σ' ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια. Η δουλειά σ' αυτό το blog, αισιοδοξεί να είναι καλή (ή τουλάχιστον αξιοπρεπής) όχι μόνο για τον καλύτερο σύλλογο στον κόσμο(κάποιοι ίσως αναρωτιούνται σε ποιόν αναφερόμαστε,η υποκειμενικότητα που έλεγα πιο πάνω) αλλά για όλο το φάσμα του αθλητισμού.
Να είσαι καλά Αντώνη, για τον εποικοδομητικό διάλογο,που μόνο οφέλη έχει.
http://www.blogmag.gr/football-blabla/parousiasi-to-fenomeno-ton-ultras-stin-italia/
ΑπάντησηΔιαγραφήΑναζητήστε το βιβλίο:"Το Φαινόμενο των Ultras στην Ιταλία" ενώ συνέντεξη του συγγραφέα (που κάθε άλλα από στείρος ακαδημαϊκός είναι),μπορείτε να διαβάσετε στο 7ο τεύχος του zine ΗUΜΒΑ!
(www.humbazine.gr)
σπουδαίο βιβλίο, το συνιστώ και εγώ, το έχω διαβάσει..
ΑπάντησηΔιαγραφή