Ο αγώνας που πυροδότησε τα Βαλκάνια

Στις 6 Μαϊου του 1990, οι εκλογές του τοπικού κοινοβουλίου στην Κροατία, ανέδειξαν νικητή τον Φράνιο Τούτζμαν, ηγέτη της Κροατικής Δημοκρατικής Ένωσης, του κόμματος δηλαδή που υποστήριζε την ιδέα για μια ανεξάρτητη Κροατία. Μία εβδομάδα αργότερα στο Ζάγκρεμπ, η τοπική Ντιναμό θα αντιμετώπιζε τον Ερυθρό Αστέρα Βελιγραδίου, στα πλαίσια του γιουγκοσλαβικού πρωταθλήματος. Τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν στις 13 Μαϊου εκείνου του έτους στο στάδιο Μακσιμίρ, έμελλε να μείνουν στην ιστορία, όχι όμως για αθλητικούς λόγους.  

Το 1990 ήταν η χρονιά που η Γιουγκοσλαβία βρισκόταν ήδη στο χείλος της αβύσσου ενός αιματηρού εμφυλίου πολέμου. Το μίσος μεταξύ Κροατών και Σέρβων, δεν αποτελούσε ποτέ είδηση, ωστόσο τότε ήταν που ξεκίνησε να εκφράζεται στην χειρότερη μορφή του. 

Παρά τις σημαντικές γεωπολιτικές εξελίξεις που ήδη είχαν αρχίσει, η διεξαγωγή του ενωμένου πρωταθλήματος ποδοσφαίρου στο οποίο λάμβαναν μέρος ομάδες και από τις 6 εθνότητες της τότε Γιουγκοσλαβίας, είχε ξεκινήσει κανονικά. 

Η επίσκεψη λοιπόν του Ερυθρού Αστέρα στο Ζάγκρεμπ, συνέπεσε με την εκλογή Τούτζμαν και οι γνώμες όλων ταυτίζονταν σε ένα συμπέρασμα:  ο αγώνας εκείνος, δεν θα τελείωνε ποτέ.

Είναι αδύνατο, όσες πηγές και αν συμβουλευθεί κανείς, ακόμη και παρακολουθώντας το βίντεο των επεισοδίων να καταλήξει σε συμπέρασμα, σε σχέση με το ποια πλευρά ξεκίνησε τα επεισόδια. Είναι πάντως βέβαιο πως το σύνολο των οπαδών που εκείνη την ημέρα βρέθηκαν στο γήπεδο, δεν ήταν απλοί φίλαθλοι..  

Οι Delije, οι φανατικοί οπαδοί του Ερυθρού Αστέρα, καθοδηγούνταν από τον Ζέλικο Ραζνάτοβιτς, πιο γνωστό και ως Αρκάν. Ο φοβερός και τρομερός Αρκάν, (που χρόνια αργότερα δολοφονήθηκε) κατηγορήθηκε ότι συμμετείχε στην διάρκεια του πολέμου σε επιχειρήσεις εθνοκάθαρσης έχοντας συγκροτήσει παρακρατική ομάδα και από μέλη του πυρήνα των φανατικών του Ερυθρού Αστέρα. 

Από την άλλη μεριά, οι BBB (Bad Blue Boys) της Ντιναμό, συνδέθηκαν με αντίστοιχες κροατικές «ομάδες» παρόλο που οι ίδιοι αρνούνται ακόμη και σήμερα, ότι ήταν υποστηρικτές του Τούτζμαν και δηλώνουν ότι υπήρξαν απλά υποστηρικτές της ιδέας για ανεξάρτητη Κροατία.

Αυτό λοιπόν το εκρηκτικό μείγμα αναμείχθηκε στις εξέδρες του Μακσιμίρ. Ώρες πριν τον αγώνα τα επεισόδια είχαν ήδη αρχίσει στους δρόμους του Ζάγκρεμπ και το σκηνικό μεταφέρθηκε αργότερα και μέσα στο γήπεδο, αρχικά με την μορφή πετροπόλεμου. 

Στη συνέχεια οι οπαδοί του Ερυθρού Αστέρα άρχισαν να φωνάζουν συνθήματα κατά του Τούτζμαν, ξήλωσαν καθίσματα και διαφημιστικές πινακίδες και άρχισαν να τα εκτοξεύουν κατά των αντιπάλων οπαδών, οι οποίοι με τη σειρά τους ύψωναν σημαίες της Κροατίας και εισέβαλαν στον αγωνιστικό χώρο αρπάζοντας κάποια από τα πανό των φιλοξενούμενων. 

Την ίδια στιγμή η αστυνομία που αποτελούνταν κυρίως από Σέρβους και Βόσνιους Μουσουλμάνους, έστρεψε την προσοχή της στους Κροάτες, χωρίς νωρίτερα να παρέμβει και στην εξέδρα των οπαδών του Ερυθρού Αστέρα, γεγονός που εξαγρίωσε περισσότερο τους οπαδούς της Ντιναμό. 

Σχεδόν όλοι οι ποδοσφαιριστές, αποχώρησαν από τον αγωνιστικό χώρο, με την ομάδα του Βελιγραδίου να φυγαδεύεται από το γήπεδο με ελικόπτερο.

Κάποιοι παίκτες όμως της γηπεδούχου Ντιναμό, έμειναν στον αγωνιστικό χώρο προσπαθώντας να προστατέψουν τους εισβολείς οπαδούς από την αντίδραση της αστυνομίας, η οποία, σημειωτέων, είχε την άδεια να κάνει χρήση πυρομαχικών. Μεταξύ των ποδοσφαιριστών βρισκόταν και ο 21χρονος τότε, αρχηγός της Ντιναμό, ο Σβόνιμιρ Μπόμπαν. Ο Μπόμπαν από την έναρξη των επεισοδίων διαμαρτυρόταν συνεχώς στον επικεφαλής των αστυνομικών δυνάμεων, καταλογίζοντας του, ότι προστάτευε τους Σέρβους εις βάρος των συμπατριωτών του. 

Βλέποντας λοιπόν έναν αστυνομικό να επιτίθεται σε έναν Κροάτη οπαδό, πήρε λίγα μέτρα φόρα και τον σώριασε στο χορτάρι. 

Η παράτολμη ενέργεια του Μπόμπαν, έμελλε να γίνει σύμβολο αντίστασης για τους Κροάτες και αναγνωρίζεται ακόμη και σήμερα ως η πιο διάσημη κλωτσιά (περισσότερο και από αυτή του Καντονά) που έλαβε ποτέ χώρα σε ποδοσφαιρικό γήπεδο. 

Ο Μπόμπαν τιμωρήθηκε με εξάμηνο αποκλεισμό από την ποδοσφαιρική ομοσπονδία και έγινε το κόκκινο πανί για τους Σέρβους, κάτι που ελάχιστα βέβαια τον απασχόλησε, καθώς λίγους μήνες μετά, το 1991, μετεγγράφηκε στην Μίλαν με την οποία έκανε μεγάλη καριέρα.

Το τέλος του πρωταθλήματος εκείνου, την σεζόν 1990-91, ήταν το τελευταίο υπό την αιγίδα της ενωμένης γιουγκοσλαβικής ομοσπονδίας, καθώς με την λήξη του οι κροατικές και σλοβενικές ομάδες αποσύρθηκαν. 

Την επόμενη χρονιά ο Ερυθρός Αστέρας κατέκτησε το πρωτάθλημα Ευρώπης, πριν βυθιστεί και αυτός, στο τέλμα που προκάλεσε η πυροδότηση ενός τρομακτικού πολέμου, που συντέλεσε στον ξεριζωμό πάνω από 2 εκατομμύρια ανθρώπων και τον θάνατο τουλάχιστον 150.000. Ενός πολέμου, την φλόγα του οποίου πυροδότησε εκείνος ο αγώνας στις 13 Μαϊου 1990, στο στάδιο Μακσιμίρ.

Οι Κροάτες έστησαν μνημείο έξω από το γήπεδο, στο οποίο υπάρχει πλακέτα που αναγράφει: «Για όλους τους οπαδούς της Ντιναμό Ζάγκρεμπ, για τους οποίους ξεκίνησε ο πόλεμος στις 13/5/1990 και οι οποίοι έδωσαν την ζωή τους στον βωμό της ανεξαρτησίας της Κροατίας.» 

Όσο για τον Μπόμπαν, τα 4 πρωταθλήματα Ιταλίας και το πρωτάθλημα Ευρώπης που κατέκτησε με την Μίλαν, δεν κατάφεραν ποτέ να συναγωνιστούν σε λάμψη, την κλωτσιά που είχε δώσει εκείνη την βραδιά στον Βόσνιο αστυνομικό ο οποίος μάλιστα, χρόνια μετά, δήλωσε ότι δεν του κρατάει κακία, κάτι πάντως που δεν φαίνεται να απασχολεί τον Κροάτη, πρώην πλέον, ποδοσφαιριστή: 

«Ήμουν ένας νεαρός ιδεαλιστής. Απλά έτυχε να είμαι αρχηγός εκείνης της ομάδας και βλέποντας τους αστυνομικούς να χτυπούν τους οπαδούς μας, την ώρα που στέκονταν απαθής στους βανδαλισμούς των Σέρβων, αντέδρασα. Δεν έχω μετανιώσει καθόλου. Θα το ξανάκανα ευχαρίστως και είμαι πολύ υπερήφανος γι’ αυτό»

Ποδόσφαιρο και πολιτική, πορεύονταν διαχρονικά, χέρι χέρι. Τα γεγονότα στο Μακσιμίρ, ήταν άλλη μία απόδειξη.