Πόσο Χρεωμένη Είναι Η Barça;

Ένας σύλλογος που το σύνολο των παικτών του προέρχεται από τις ακαδημίες του, που έχει σημειώσει τεράστιες αγωνιστικές επιτυχίες τα τελευταία χρόνια και το όνομα του γίνεται ολοένα και πιο γνωστό σε όλο τον κόσμο, πως μπορεί να βρίσκεται αντιμέτωπος (σύμφωνα με τα λεγόμενα της ίδιας του της διοίκησης) με υπέρογκα χρέη? Μετά τα οικονομικά άρθρα για την Ίντερ Μιλάνου, την Μπάγερν Μονάχου, την Μάντεστερ Γιουνάιτεντ και την Πόρτο, ήρθε η ώρα να φιλοξενήσουμε στους balacticos άλλο ένα club ή μάλλον Κάτι Παραπάνω Από Ένα Club. Ο λόγος φυσικά για την Μπαρσελόνα.

Όταν ακούμε ότι κάποια ομάδα έχει μεγάλα χρέη, προφανώς φανταζόμαστε διάφορα. Ο ορισμός του τι σημαίνει χρέος στο ποδόσφαιρο όμως, είναι συγκεχυμένος και πολλές φορές παρεξηγήσιμος. Τα χρέη μπορεί να αναφέρονται σε ένα ευρύ πεδίο συμβατικών υποχρεώσεων ενός συλλόγου ή σε ένα πιο στενό και συγκεκριμένο, όπως είναι για παράδειγμα κάποιο τραπεζικό χρέος. Οι ευρύτερες συμβατικές υποχρεώσεις, μπορεί να αφορούν στην καταβολή φόρων στον κρατικό μηχανισμό, προβλέψεις για μελλοντικές ζημιές, δεδουλευμένα έξοδα, μισθούς και πριμ κατάκτησης στόχων σε παίκτες – προπονητές, καταβολή χρηματικών ποσών σε εταιρίες που καλύπτουν τις λειτουργικές ανάγκες του συλλόγου (ηλεκτροδότηση, διατροφή, ιατρική περίθαλψη) κ.α. Με απλά λόγια, ο εκάστοτε σύλλογος μπορεί να παρουσιάσει το χρέος του μεγαλύτερο από ότι στην πραγματικότητα είναι, χρησιμοποιώντας το ευρύ πεδίο στο οποίο μόλις αναφερθήκαμε.

Το θεμελιώδες ζήτημα όταν προκύπτει θέμα χρέους σε κάποιον σύλλογο, (στην περίπτωση μας μιλάμε για την Μπάρσα), είναι αν αυτό είναι βιώσιμο. Για να δοθεί μία απάντηση οφείλουμε να εξετάσουμε κάποιες βασικές παραμέτρους: Το μέγεθος του χρέους (καθώς τα νούμερα που ανακοινώνονται δεν είναι πάντα ακριβή), την συνολική δύναμη (ή αδυναμία) του ισολογισμού της Μπάρσα, δηλαδή εκτός των οφειλών της, ποια είναι και τα περιουσιακά στοιχεία και τα έσοδα της και κατά πόσο μπορούν αυτά, να καλύψουν την οικονομική τρύπα.

Το ακαθάριστο χρέος της Μπάρσα, σύμφωνα με τον διεθνή οργανισμό IFRS (International Financial Reporting Standards) είναι περίπου 150.000.000 ευρώ, πολύ λιγότερα από τα ποσά που ανακοινώθηκαν από τον ίδιο τον σύλλογο. Αν λάβουμε υπόψη αυτά τα στοιχεία, καταλήγουμε ότι αυτή προφανώς ήταν μια στρατηγική επιλογή της διοίκησης, (τα νούμερα που  παρουσιάστηκαν δεν ήταν βέβαια ψευδή) δεν είναι όμως και η απόλυτη αλήθεια. Επίσης τα ταμειακά διαθέσιμα της Μπάρσα υπολογίστηκαν περίπου στα 60.000.000 ευρώ όταν αυτή η έρευνα δημοσιοποιήθηκε (δηλαδή τον Μάιο του 2012), ρίχνοντας το ποσό του καθαρού χρέους στα 89.000.000 ευρώ.

Αξιοσημείωτο είναι ότι στην οικονομική έκθεση που αφορά στο περιβόητο  FFP (Financial Fair Play), η UEFA στέκεται σε δύο σημεία: την οικονομική ισορροπία που πρέπει να έχουν οι ομάδες όσον αφορά τις μεταγραφές παικτών και τα πραγματικά τους χρέη (για παράδειγμα τα τραπεζικά δάνεια). Αντίθετα την UEFA δεν την απασχολούν άλλες εμπορικές εκκρεμότητες των συλλόγων, ούτε μερικά από τα κύρια περιουσιακά στοιχεία τους, όπως είναι τα μέλη, οι παίκτες από τις ακαδημίες, το brand name και άλλα παρεμφερή, καθώς  κρίνει ότι αυτά έχουν μεν μεγάλη αξία, αλλά δεν είναι δυνατόν να αποτιμηθούν οικονομικά. Λαμβάνονται υπόψη, μόνο όταν ένας σύλλογος πρόκειται να πουληθεί, είναι πιο απλά η υπεραξία που έχει κάθε μεγάλος σύλλογος. Εκτιμούμε λοιπόν ότι τις υπόλοιπες εμπορικές εκκρεμότητες της, η Μπάρσα τις συμπεριέλαβε (και τις δημοσιοποίησε) ως μέρος του συνολικού της χρέους.

Η υπεραξία αφορά φυσικά και στους παίκτες που ανήκουν σε μια ομάδα. Όπως ο ίδιος ο Χαβιέ Φάους, αντιπρόεδρος οικονομικών στην Μπάρσα, έχει δηλώσει, οι Καταλανοί έχουν πάνω από 250.000.000 ευρώ σε περιουσιακά στοιχεία που δεν φαίνονται όμως στον οικονομικό ισολογισμό του συλλόγου, καθώς αφορούν την υποθετική αξία παικτών που προήλθαν μεν από την Μασία, αλλά η τιμή τους σήμερα στο ποδοσφαιρικό χρηματιστήριο είναι πολύ υψηλή, όπως είναι ο Ινιέστα, ο Τσάβι, ο Μέσι και άλλοι.

Το αξιόπιστο transfermarkt.de, μας δίνει μια ιδέα για το ποια θα μπορούσε να είναι η πραγματική τιμή του ρόστερ της Μπάρσα (που είναι και αυτό ένα περιουσιακό στοιχείο) υπολογίζοντας την κοντά στα 664.000.000 ευρώ, αντί των 121.000.000 ευρώ της λογιστικής του αξίας. Το δυσάρεστο για τους Καταλανούς είναι ότι ακόμη και αν προσμετρούσαμε τα περιουσιακά τους στοιχεία σε σχέση με τα χρέη τους, πάλι ο ισολογισμός θα έβγαινε αρνητικός (σε αντίθεση με την Μαδρίτη), ενώ τα ταμειακά διαθέσιμα της ομάδας καλύπτουν μόνο το 11% των συνολικών χρεών του συλλόγου, την ώρα που η Μαδρίτη μπορεί να καλύψει το 26% των αντίστοιχων δικών της.

Και αν για μία ομάδα είναι σημαντικό να είναι συνεπής στην εξόφληση των συνολικών χρεών της, αυτό που είναι ζωτικής σημασίας, είναι η ικανότητα της να ανταπεξέρχεται στα ετήσια έξοδα της, κάτι που η Μπάρσα πράττει, παρότι πληρώνει ετησίως 15.000.000 ευρώ σε τόκους. Το συνολικό της χρέος έχει μειωθεί, όπως ανακοινώθηκε από τους υπεύθυνους του συλλόγου και αγγίζει πλέον (εν έτη 2012) τα 364.000.000 ευρώ. Ωστόσο η εξήγηση για το προαναφερθέν ποσό δεν ήταν επαρκής, ενώ του ισολογισμού εξαιρέθηκαν κάποιοι οφειλέτες. Ο Χαβιέ Φάους δήλωσε ότι η κατάσταση στην Μπάρσα είναι πλέον καλύτερη, αλλά το μέλλον του συλλόγου είναι ακόμη υποθηκευμένο από τις τράπεζες και τόνισε την ανάγκη ο σύλλογος να αυξήσει τα έσοδα του, τα οποία πάντως τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές καλύπτουν το 80% των ετήσιων χρεών του.

Το καλοκαίρι του 2010 η Μπάρσα αναγκάστηκε να πάρει κοινοπρακτικά δάνεια αξίας 155.000.000 ευρώ από τράπεζες όπως η La Caixa και η Banco Santander, με τον πρόεδρο του συλλόγου Σάντρο Ροσέλ να τονίζει ότι δεν τίθεται θέμα χρεοκοπίας, καθώς τα έσοδα της Μπάρσα είναι τέτοια, που οι τράπεζες γνωρίζουν ότι δεν πρόκειται να χάσουν τα χρήματα τους. Άλλωστε ποιο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα θα άφηνε την Μπάρσα αβοήθητη, υπολογίζοντας ότι και μεγάλο μέρος των πελατών των συγκεκριμένων τραπεζών, είναι μέλη του συλλόγου?

Μεγάλη βοήθεια προσφέρουν και τα έσοδα από τα τηλεοπτικά δικαιώματα. Μπάρσα και Μαδρίτη καρπώνονται 140.000.000 ευρώ ετησίως για την προβολή των αγώνων τους, την ώρα που η 3^η στη σχετική λίστα, Βαλένθια, λαμβάνει μόνο 48.000.000! Άλλες 13 ομάδες καρπώνονται 13 με 18.000.000 ευρώ (η Αθλέτικ ενδεικτικά εισπράττει 17) και καταλαβαίνει κανείς, ότι αυτό που συμβαίνει στην Primera Division, δεν το λες και ακριβοδίκαιο. Δεν είναι βέβαια μόνο η Μπάρσα αυτή που χρωστάει. Πρόσφατη μελέτη του καθηγητή στο πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης, Χοσέ Μαρία Λιεμπάνα, αποκάλυψε ότι το συνολικό χρέος των συλλόγων της Primera Division, ανέρχονται στα 3.500.000.000 ευρώ, ενώ σε 200 παίκτες οφείλονται συνολικά πάνω από 50.000.000 ευρώ!

Εν κατακλείδι η κατάσταση στην Μπαρσελόνα σίγουρα δεν είναι ιδανική, καθώς σίγουρα θα ήταν προτιμότερο για τον οικονομικό ισολογισμό της να είχε λιγότερα χρέη ενώ και τα ταμειακά της διαθέσιμα είναι τελείως ανακόλουθα του ονόματος της, ωστόσο η τρομακτική της ικανότητα να έχει σημαντικά έσοδα, από τα τηλεοπτικά δικαιώματα, την εκμετάλλευση του ονόματος της και άλλα, δείχνουν ότι το μέλλον του συλλόγου δεν θα είναι τόσο ζοφερό. Όσο για το σενάριο μιας πιθανής μελλοντικής χρεοκοπίας, κάτι τέτοιο μοιάζει περισσότερο με σενάριο επιστημονικής φαντασίας, παρά με υπαρκτή απειλή. Ο λόγος δε, για τον οποίο έφτασε ο σύλλογος σε αυτή την οικονομική κατάσταση, θα αποτελέσει αντικείμενο μελέτης που θα παρουσιάσουμε σύντομα, σε άλλο αφιέρωμα.

Υ.Γ. Όλα τα οικονομικά στοιχεία που παρατίθενται στο άρθρο, έχουν αντληθεί από επίσημα στοιχεία των συλλόγων, ενώ για τη συγγραφή του κειμένου, στηρίχθηκα για ακόμη μια φορά, στο εξαίσιο Swiss Rable, ίσως το καλύτερο blog που αφορά σε οικονομικά δεδομένα ομάδων, παγκοσμίως.